Καλλιεργώντας τον Ανδρισμό Μέρος 2- Το Αντίδοτο του Πίτερ Παν
Στο πρώτο μέρος αυτής σειράς για το πως να καλλιεργήσουμε τον ανδρισμό, μιλήσαμε για το πώς η σύγχρονη κρίση αρρενωπότητας είναι αποτέλεσμα ενός φαινομένου που πολλοί ψυχολόγοι ονομάζουν ψυχολογική οπισθοδρόμιση. Είπαμε λοιπόν οτι πάρα πολλοί άντρες παραμένουν στην ψυχολογική μήτρα της μητέρας τους. Αυτό τους κάνει να εξαρτόνται από την αγάπη και τον θαυμασμό άλλων γυναικών, με αποτέλεσμα να νιώθουν απάθεια, να έχουν πολλούς φόβους, να φτάνουν στο βαθμό των νευρώσεων ή να πέφτουν σε διάφορους εθισμούς. Καταλλήγουν δηλαδή να μη βλέπουν κανένα λόγο να αγωνίζονται και να παλεύουν.
Εαν δεν έχεις δει το προηγούμενο βίντεο, κάνε κλικ εδώ, γιατί για να ακολουθήσεις αυτά που θα πούμε στο σημερινό μέρος θα πρέπει να έχεις δει και το προηγούμενο.
Σε αυτό το βίντεο λοιπόν θα προσπαθήσουμε να βρούμε ένα αντίδοτο στο φαινόμενο της ψυχολογικής οπισθοδρόμισης και θα φτιάξουμε έναν χάρτη ανδρισμού. Αυτός ο χάρτης θα αποτελείται από αυτό που ο ανθρωπολόγος David Gilmore ονόμασε «ενσαρκώσεις ανδρισμού», δηλαδή τις αρετές και τα χαρακτηριστικά που διαπολιτισμικά θεωρούνται απαραίτητα για τον ώριμο ανδρισμό.
Οι ενσαρκώσεις και οι συμπεριφορές του ανδρισμού
Αυτές τις ενσαρκώσεις μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε ως οδηγό για να αλλάξουμε την προσέγγιση και τη συμπεριφορά μας, ώστε να ξεπεράσουμε την ψυχολογική οπισθοδρόμισης και να κατακτήσουμε τα οφέλη αυτού του ώριμου ανδρισμού. Γιατί, όπως έχουμε δε σε διάφορους πολιτισμούς ανά τον κόσμο και σε όλη την ιστορία μας, για έναν άνδρα υπάρχουν μόνο δύο επιλογές: είτε να γίνει άνδρας, είτε να παραμείνει σε αυτή την ψυχολογική οπισθοδρόμηση, για την οποία μιλήσαμε στο προηγούμενο επεισόδειο, που τον κάνει να είναι συμβολικά δεμένος με την πλευρά της μητέρας.
Μπορούμε λοιπόν να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις ενσαρκώσεις του ανδρισμού ως μια άμυνα ενάντια στο αιώνιο παιδί μέσα μας, ενάντια σε αυτό που μερικές φορές ονομάζεται σύμπλεγμα του Πήτερ Παν.
Τι είναι το σύμπλεγμα του Πήτερ Παν?
Κι ας μιλήσουμε λίγο για το σύμπλεγμα του Πήτερ Παν? Γιατί αν το σκεφτείς τι ακριβώς ήταν ο Πήτερ Παν? Ο πρώτος τίτλος του βιβλίου ήταν “ο Πήτερ Παν, το αγόρι που δε μεγάλωνε ποτέ”. Και τι συμβαίνει αν δε μεγαλώνεις ποτέ? Τότε είσαι γεμάτος μελλοντικές πιθανότητες. Δηλαδή έχεις τη δυνατότητα να γίνει ότι θέλεις. Και στην αυτοβιογραφία του ο συγγραφέας του Πήτερ Παν James Matthew Barrie, λέει οτι γι αυτό του έδωσε το επίθετο Παν. Γιατί μπορεί να γίνει τα πάντα. Κι ο Πήτερ Παν δε θέλει να το χάσει αυτό. Δε θέλει δηλαδή να χάσει τη δυνατότητα του να είναι δυνιτικά τα πάντα. Άρα μένει σε αυτή την ψυχολογική οπισθοδρόμιση.
Γιατί όμως το κάνει αυτό? Γιατί βλέπει το μόνο ενήλικα άνδρα στο βιβλίο, κι αυτό είναι ο Καπτεν Χουκ. Αλλα τι ακριβώς αντιπροσωπεύει ο Καπτεν Χουκ? Έχει ένα γάτζο αντί για χέρι κι αυτό γιατί το τέρας της ιστορίας, ένας κροκόδηλος, του έφαγε το χέρι. Έχει μέσα του δηλαδή ένα κομμάτι του. Κι ο κροκόδειλος λέγεται Τικ-Τοκ. Γιατί έχει καταπιεί κι ένα ρολόι. Κι αυτό γίνεται και στη ζωή. Ο χρόνος. Έχει ένα κομμάτι σου. Και τελικά κάποια στιγμή θα έρθει που θα σε κατασπαράξει. Κι ο Καπτεν Χουκ τρομάζει τόσο πολύ με αυτό που έχει γίνει τύραννος. Όπως πολλοί άντρες γίνονται όταν προσπαθούνε να ξεφύγουν απ τους φόβους τους και δεν τους αντιμετωπίζουν με το ηρωικό πνεύμα για το οποίο μιλήσαμε στο πρηγούμενο βίντεο.
Βλέπει λοιπόν ο Πήτερ Παν αυτό το ανδρικό μοντέλο και δε θέλει να μεγαλώσει γιατί δε θέλει να γίνει σαν κι αυτόν τον τύρρανο τον Χουκ. Που είναι κατανοητό, αλλά παράλληλα το μόνο ποτ κάνει είναι να είναι ο βασιλιάς των Χαμένων Αγοριών όπως περιγράφονται στο βιβλίο. Και γιατί χαμένα αγόρια? Γιατί δεν έχουν ένα σωστό μοντέλο αρρενοπώτητας να ακολουθήσουν. Δεν έχουν αυτό τον ανώτερο στόχο ζωής, για τον οποίο μιλήσαμε στο προηγούμενο επεισόδιο.
Κι αν δούμε τον αντίκτυπο που έχει αυτή η οπισθοδρομική ψυχολογία στις σχέσεις του Πήτερ Παν, βλέπουμε στο βιβλίο οτι θησιάζει μια αληθινή σχέση με μια αληθινή γυναίκα που ξέρει τι θέλει,τη Γουέντυ δηλαδή, για μια σχέση με μια νεράιδα που συμβολίζει το υποκατάστατο της αληθινής γυναίκας. Και δεν είναι καν αληθινή. Κι αυτό το βλέπουμε συχνά γύρω μας όταν άντρες τρομάζουν απο γυναίκες που ξέρουν τι θέλουν στη ζωή και φεύγουν μακριά τους.
Τι θα θυσιάσεις για να φτάσεις τον ανδρισμό?
Και τρομάζουν γιατί έρχονται σε ένα δίλημμα. Κι αυτό το δίλλημα είναι συνειφασμένο με τη θυσία που είπαμε στο προηγούμενο επεισόδιο. Το δίλλημα δηλαδή του να θυσιάσουν τη δυνατότητα του να είναι τα πάντα, με την πραγματικότητα του να είναι και να πρεσβεύουν κάτι συγκεκριμένο.
Αλλά αυτό θα συμβεί ότι και να γίνει. Είτε θα διαλλέξεις εσύ ο ίδιος το πλαίσιο του ανδρισμού που θέλεις να πρεσβεύεις, είτε θα σε διαλλέξει αυτό. Αλλά αν αφήσεις να σε διαλλέξει αυτό, τότε την ημέρα που θα έρθει και θα σου χτυπήσει την πόρτα θα σε βρει δυστυχισμένο.
Γιατί μπορείς άνετα να είσαι ανέμελος όταν είσαι 22, 25 χρονών. Πας να βρεις δουλειά για παράδειγμα και είσαι 22 χρονών, και δε χρειάζεται να έχεις προυπηρεσία και σε βλέπει ο εργοδότης και λέει “εντάξει μωρέ είναι 22”. Αλλά όταν πας 30 ή ακόμα και 40 τότε οι άνθρωποι γύρω σου δε θα είναι και τόσο καταννοητικοί για την κατάστασή σου. Εκτός κι αν έχεις τη μάνα σου να σου λέει οτι όλα είναι καλά. Την καρικατούρα δηλαδή της ελληνίδας μάνας που αναλύσαμε. Γιατί στην ουσία είσαι ένας 40χρονος που συμπεριφέρεται σαν 20χρονος. Ένας άνδρας-βρέφος δηλαδή.
Για να ξεφύγουμε λοιπόν απο αυτή την κατάσταση, ας πάμε να αναλύσουμε αυτές τις ανδρικές ενσαρκώσεις τις οποίες αναφέραμε πριν.
Η πρώτη ενσαρκωση του ανδρισμού
Η πρώτη ενσαρκωση ανδρισμού για την οποία θα μιλήσουμε, είναι η προσωπική αυτονομία.
«Για να μπει στο δρόμο προς τον ανδρισμό», γράφει ο Γκίλμορ, «ένας άντρας πρέπει να πορεύεται ανάλαφρα και να είναι ελεύθερος να αυτοσχεδιάζει και να αποκρίνεται ελεύθερα στις προκλήσεις. Πρέπει να έχει την ηθική για καπετάνιο».
Και η πρώτη πρόκληση για την αυτονομία του άνδρα έρχεται με την πάλη για ανεξαρτητοποίηση απο τη γυναίκα. Κι εδώ για να μην παρεξηγηθώ δεν εννοώ οτι δε χρειαζόμαστε τις γυναίκες ή οτι οι γυναίκες είναι δεύτερες σε κατάταξη και τέτοιες βλακείες. Εννοώ την ανεξαρτητοποίησή του απο την ψυχολογική μήτρα της μητέρας, που κάνει τον άντρα να καθορίζεται απο τις γυναίκες τις ζωής του.
Η ανθρωπολόγος Hildred Geertz στο βιβλίο της “Το νόημα και η τάξη στη Μαροκινή κοινωνία”, γράφει: “Στο Μαρόκο οι κύριες αξίες της «rajula», της αντρικής υπερηφάνειας, είναι η προσωπική αυτονομία και δύναμη”. -Hildred Geertz.
Σύμφωνα με την Geertz, ο μεγαλύτερος φόβος των Μαροκινών είναι να εξαρτώνται από μια κυρίαρχη γυναίκα. Στη φυλή Mende της Σιέρα Λεόνε, οι τελετουργίες της μύησης στον ανδρισμό, έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να εμπνέυσουν τους έφηβους άντρες ώστε να αποκτήσουν ένα ισχυρό αίσθημα αυτοδυναμίας. Τι κάνουν λοιπόν, στέλνονυ το νεαρό άνδρα μόνο του στην έρημο μέχρι να συνηθίσει, όπως λένε. Δεν του δίνουν εξοπλισμό ούτε προμήθειες, κι έτσι πρέπει να κυνηγήσει και να χτίσει το κατάλληλο καταφύγιο μόνο με τα χέρια του και την εφευρετικότητά του. Αυτό στο οποίο αποσκοπεί αυτή η διαδικασία, όπως μας λέει ένας άλλος ανθρωπολόγος, ο Kenneth Little είναι ότι «…κατά τη διάρκεια αυτής της μοναχικής δοκιμασίας, το αγόρι θα αναγκαστεί να μάθει τους κανόνες του ρόλου που πρέπει να παίξει ως άντρας. Στόχος του είναι να του μάθει να βασίζεται στον εαυτό του». -Kenneth Little, The Mende Tribe of Sierra Leone)
Η φυλή Σαμπούρου της Αφρικής, έχει μια άλλη ιεροτελεστία, η οποία είναι πιο συμβολική, όπου κι αυτή θέλει να εμπνεύσει τα νεαρά αγόρια ώστε να καλλιεργήσουν την προσωπική αυτονομία. Όταν φτάσουν ιμα συγκεκριμένη ηλικία λοιπόν, τα αγόρια της φυλής Σαμπούρου πρέπει να περάσουν για τελευταία φορά την πόρτα της καλύβας της μητέρας τους και να ορκιστούν ότι δεν θα τρώνε πλέον κανένα κρέας «που θα έχει δει παντρεμένη γυναίκα» ούτε θα πίνουν γάλα που έχει την πηγή του μέσα από το χωριό. Αν δούμε σε βάθος το νόημα αυτής της ιεροτελεστίας, τότε θα καταλάβουμε οτι
«Οι απαγορεύσεις του γάλακτος μας δηλώνουν δυο πράγματα: Πρώτον, οτι το αγόρι παραιτείται από κάθε διατροφική εξάρτηση από τη μητέρα του. Και δεύτερον, οτι αποκηρύσσει την επιθυμία να αναζητήσει το υποκατάστατο της μητρικής τροφής στους συγγενείς του και στις άλλες γυναίκες του χωριού. Σκοπός λοιπόν αυτής της διπλής άρνησης για τη μητρική φροντίδα, είναι να αναπαράξει τόσο τελετουργικά όσο και ψυχοδυναμικά το τραύμα του απογαλακτισμού. Κι έτσι δηλώνει δημόσια ότι έχει αποκηρύξει τη στιγμιαία ευχαρίστηση που βρίσκει στο στήθος της γυναίκας υπέρ της επίπονης εργασίας που χρειάζεται για να τραφεί μόνος του. Όλες οι γυναίκες θα αντιμετωπίζονται στο εξής ως δέκτες παρά ως δότριες τροφής. το αγόρι δεν θα χρειάζεται πλέον μητρότητα».
David Gilmore, Manhood in the Making
Εδώ λοιπόν πρέπει να μιλήσουμε για το πόσο συνδεδεμένη είναι αυτή η ενσάρκωση της προσωπικής αυτονομίας με την οικονομική ανεξαρτησία. Γιατί ένας άνθρωπος δεν μπορεί να είναι πραγματικά αυτοδύναμος μέχρι να παράγει περισσότερα από όσα καταναλώνει. Διαφορετικά θα παραμείνει πάντα εξαρτημένος από τους πόρους κάποιου άλλου. Αυτή λοιπόν η ιδέα της οικονομικής ανεξαρτησίας εμπεριέχει την οδηγία ότι οι άνδρες καλλιεργούν την πειθαρχία, την υπομονή, την επιμονή προς ένα σκοπό, και την προθυμία να ξοδέψουν την ενέργειά τους στην υπηρεσία παραγωγικών στόχων.
“Στη φυλή Mehinaku της Βραζιλίας. Ένα αρσενικό για να αναγνωριστεί ως πραγματικός άνδρας, πρέπει να είναι δυναμικός, ενεργητικός και σκληρά εργαζόμενος. Πρέπει να είναι ο πρώτος που σηκώνεται το πρωί. Ενώ άλλοι κοιμούνται ακόμα, φεύγει για να δουλέψει. Τον βρίσκες να περιποιείται τον κήπο, να βαδίζει σε απόκρημνα μονοπάτια αναζητώντας θηράματα ή να ψαρεύει σε κάποια μακρινή λίμνη. Μεταξύ των ανδρών Mehinaku υπάρχει ένας διαρκής φόβος για οικονομική ανεπάρκεια.”
Thomas Gregor, Mehinaku
Κι αυτό είναι κάτι που πρέπει και εμείς οι άνδρες, αλλά και όσες γυναίκες βλέπουν αυτό το βίντεο, να αναγνωρίσουν.Οτι δηλαδή ο άνδρας πάντα θα έχει ένα πηγαίο άγχος μήπως φανεί τεμπέλης. Γιατί η τεμπελιά, αν τη δούμε ψυχαναλυτικά, είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα με την στειρότητα ενός άντρα.
Για φυλές της Αφρικής όπως οι Μασάι, οι Σαμπούρου και οι Ντοντόθ, η επίτευξη του ανδρισμού βασίζεται στη συσσώρευση περιουσίας και πλούτου. Οι πραγματικοί άντρες είναι εκείνοι που γίνονται επιτυχημένοι εκτροφείς κοπαδιών. Πιστεύοτν λοιπόν οτι όσο περισσότερο ένας άνδρας περιποιείται κι αυξάνει το κοπάδι του τόσο περισσότερο ανεβαίνει το ανάστημά του – γίνεται δηλαδή πιο «μεγάλος» στα μάτια τους.
Η φυλή Σαμπούρου είναι κάθετη σε αυτό το σημείο, και θεωρούν την κτηνοτροφία ως την ίδια τη βάση της ιδιότητας του ενήλικου αρσενικού.
Σε κάποια χωριά της Ανταλουσίας στην Ισπανία, πολλοί χρησιμοποιούν τη λέξη Γκαμπέρο. Γκαμπέρο λοιπόν, λένε τον άνδρα που αποφεύγει τις υποχρεώσεις του και που δεν αγωνίζεται για την οικονομική ανεξαρτησία του. Είναι μια λέξη περιφρόνησης με την οποία εννοούν έναν ανεύθυνο άνδρα ή κάποιον που ζει παρασιτικά απο γυναίκες.
Κι εδώ ας μιλήσουμε λίγο για τον τοξικό ανδρισμό. Γιατί, αν και είμαι ενάντια σε αυτό που πολλοί ψευτοφεμινιστές λένε οτι δηλαδή κάθε μορφή ανδρισμού και πατριαρχίας είναι τοξική, πρέπει να παραδεχτούμε και να δούμε οτι όντως υπάρχουν στοιχεία σε αυτά που λέμε που μπορεί να γίνουν τοξικά αν δεν προσέξουμε. Όπως αντίστοιχα υπάρχουν και πολλά τοξικά στοιχεία στη θηληκότητα. Και σε κάθε ανθρώπινη συμπεριφορά ανεξαρτήτως φύλου.
Η δεύτερη ενσάρκωση του ανδρισμού
Λέμε λοιπόν οτι μια απο τις ενσαρκώσεις του ανδρισμού είναι αυτή η αναζήτηση αυτονομίας και οικονομικής ανεξαρτησίας. Κι αυτό όντως μπορεί να καταλλήξει να είναι τοξική συμπεριφορά αν γίνεται για καθαρά εγωιστικό σκοπό και για να επικυκνύεται ο άνδρας μέσα απο αυτό. Οι πραγματικοί άνδρες δεν είναι αυτοί που αναζητούν την αυτονομία και την οικονομική ανεξαρτησία για επίδειξη. Σχεδόν σε κάθε πολιτισμό σε όλο τον κόσμο οι πραγματικοί άνδρες είναι γενναιόδωροι σε σημείο αυταπάρνησης. Τους βλέπουμε συχνά να εμπλέκονται σε «μάχες γενναιοδωρίας» θα λέγαμε με άλλους άνδρες. Όσα περισσότερα ένας άντρας μοιράζεται με τη γενναιοδωρία που δείχνει προς τους άλλους τόσο περισσότερη ανδροπρέπεια του απονέμεται.
«Ξανά και ξανά βρίσκουμε ότι οι «πραγματικοί» άντρες είναι εκείνοι που δίνουν περισσότερα από όσα παίρνουν. Είναι πάντα στην υπηρεσία των άλλων. Οι μη άντρες είναι συχνά αυτοί που χαακτηρίζονται απο την τσιγκουνιά τους και συνήθως είναι παραγωγικοί μόνο για τον εαυτό τους».
David Gilmore, Manhood in the Making
Αλλά το να συσσωρεύσει αρκετό πλούτο και παράλληλα να μπορεί υπηρετεί και τους άλλους, ένας άντρας πρέπει να καλλιεργήσει μια ανταγωνιστική στάση που ευνοεί την οικονομική επιτυχία. Με άλλα λόγια, χρειάζεται να υιοθετήσει αυτό που οι αρχαίοι Έλληνες αποκαλούσαν «αγωνιστικό πνεύμα».
Η τρίτη ενσάρκωση του ανδρισμού
Ο Αγών είναι ένας αρχαίος ελληνικός όρος για τον πάλη, τη διεκδίκηση ή ακόμα και τη σύγκρουση. Όταν η αρχαία Αθήνα βρισκόταν στο απόγειό της, η ζωή ενός άνδρα επικεντρωνόταν γύρω από έναν συνεχή ανταγωνισμό για κοσμική επιτυχία και αναγνώρηση στην Αθηναϊκή κοινωνία.
«Η ζωή στην Αθήνα του πέμπτου αιώνα φαίνεται να ήταν ένας αδιάκοπος αγώνας για αυτοπροώθηση – για φήμη και τιμή, για στόχους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πλούτος, και δύναμη»
Φίλιπ Σλέιτερ, Η δόξα της Ήρας
Οι άνδρες της αρχαίας Ελλάδας ήταν αφοσιωμένοι σε αυτό που ο ποιητής Πίνδαρος τον 5ο αιώνα π.Χ. ονόμασε «την αναζήτηση». Αυτό δηλαδή που υποδηλώνει αυτόν που λατρεύει μια μεταφορικά το κυνήγι. Σε αυτή την εμμονή λοιπόν που είχαν οι αρχαίοι Έλληνες αναζητώντας τη δόξα, δεν βάζαν ως επικεντρο την επιτυχία. Κι αυτό μπορεί να φαίνεται παράδοξο, αλλά οι αρχαίοι Έλληνες αγαπούσαν πολύ περισσότερο τη διαδικασία παρά τον τελικό στόχο. Έμαθαν δηλαδή να αγαπούν τον αγώνα τον ίδιο προς κάτι παρά αυτό το κάτι. Έμαθαν να αγαπούν τις αποτυχίες και τις συγκρούσεις, που αποτελούν αναπόφευκτο μέρος της πορείας προς τον στόχο. Ένα απο τα αρχαιότερα κείμενα του κόσμου, η Οδήσσεια, έχει αυτό ακριβώς ως κεντρική ιδεά. Και τόσα βιβλία που κάνουν θράυση, πάρε τον Αλχιμιστή για παράδειγμα, μας δίνουν ακριβώς το ίδιο μάθημα. Οτι το ταξίδι, αξίζει περισσότερο απ τον προορισμό.
Και μπορείς αυτό να το δεις πνευματικά μέσα απο όλες τις θρησκείες. Η Εδέμ των Χριστιανών, Jannah για τους μουσουλμάνους, Svarg για τους Ινδουιστές ή ακόμα και η μετενσάρκωση για τους Βουδιστές, αυτά είναι απλά φανταστικά μέρη. Αυτό που στο οποίο όλες οι θρησκείες συμφωνούν είναι πως παλεύεις τώρα στη ζωή σου, αυτό θα κρίνει την πορεία σου. Το ταξίδι, ο αγώνας της ζωής είναι αυτό που μετράει κι όχι ο προορισμός.
«Θα πρέπει να αγαπάς την ειρήνη ως μέσο για νέους πολέμους. Και να αγαπάς τη σύντομη ειρήνη περισσότερο από τη μεγάλη. Δεν σε προτρέπω να δουλεύεις αλλά να πολεμάς στη ζωή σου. Δεν σε προτρέπω για ειρήνη αλλά για νίκη. Είθε το έργο σου να είναι μάχη, η ειρήνη σου, να είναι νίκη!».
Νίτσε, Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα
Αυτό το αγωνιστικό πνεύμα λοιπόν δεν το συναντάμε μόνο στους άνδρες της αρχαίας Ελλάδας. Στην ειρηνική φυλή Gisu της Ουγκάντα, για παράδειγμα, η «ανεξαρτησία και η ανταγωνιστικότητα» τιμούνται στους άνδρες. Στα απομακρυσμένα νησιά Τρουκ του κεντρικού Ειρηνικού, οι άντρες έχουν εμμονή με αυτό που ονομάζεται «ισχυρή σκέψη», η οποία «...περιλαμβάνει μια αποφασιστικότητα να είναι ισάξιοι ή ακόμα και να ξεπεράσουν άλλα αρσενικά ειδικά όταν εμπλέκεται κάποιο είδος δοκιμασίας ή πρόκλησης». -David Gilmore, Manhood in the Making )
Τι έχουν όλοι οι άνδρες κοινό?
Οι κοινωνιολόγοι Michael Cicone και Diane Ruble σε μια μελέτη τους για τη σύγχρονη Αμερική, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο κοινός παρονομαστής σε όλες τις ανδρικές υποκουλτούρες είναι «ένα είδος δυναμικής στάσης προς τη ζωή, οπου μέσα απο αυτήν φτάνουν την εγκόσμια ολοκλήρωση». -Michael Cicone και Diane Ruble
Αυτό όμως που πρέπει να επισημάνουμε εδώ, αυτό που είναι σημαντικό δεν είναι το να πετύχεις την κοσμική επιτυχία αυτή καθεαυτή. Σημαντική είναι η προθυμία που δείχνεις στο να αγωνιστείς και να εκθέσεις τον εαυτό σου σε μια πιθανή ήττα. Ο αληθινός άντρας δεν παίρνει τον ασφαλή δρόμο της ζωής. Αντίθετα, προσπαθεί να ζει πέρα απ την πεπατημένη. Ενσαρκώνοντας ο ίδιος ένα αγωνιστικό πνεύμα, αγωνίζεται ακατάπαυστα για επίγεια αγαθά που εμπεριέχουν το στοιχείο του κινδύνου. Όπως έγραψε ο Πίνδαρος:
«Τα επιτεύγματα χωρίς κίνδυνο δεν κερδίζουν τιμή μεταξύ ανδρών. Οι άνθρωποι θυμούνται αν μια ευγενής πράξη επιτεύχθηκε με μόχθο».
Πίνδαρος
Εάν λοιπόν νιώθεις οτι βρίσκεσαι σε αυτή την ανδρική ψυχολογική οπισθοδρόμηση, ο στόχος σου θα πρέπει να είναι να χρησιμοποιήσεις αυτές τις ενσακρώσεις ανδρισμού ως οδηγούς. Εμείς οι άνδρες χρειάζεται να αγωνιζόμαστε για ψυχολογική αυτονομία, για οικονομική ανεξαρτησία, χρειάζεται να είμαστε γενναιόδωροι και να καλλιεργούμε αυτό το πνεύμα της εξερεύνησης, της αναζήτησης και του αγώνα, ενώ παράλληλα νοιαζόμαστε και παρέχουμε στους γύρω μας.
Κι εάν το κάνεις αυτό, σου υπόσχομαι οτι θα νιώθεις όλο και λιγότερο αυτή την ανάγκη να αποδράσεις. Θα δούμε οτι με τον καιρό θα νιώθεις όλο και λιγότερο τις φαντασιώσεις σου να σε κυριεύουν. Θα αρχίσεις να νιώθεις ότι η ζωή σου έχει μια κατεύθυνση κι ένα σκοπό.
Το να έχεις ως στόχο την επίτευξη του ανδρισμού που περιγράφουμε εδώ με όλες αυτές τις αρετές, θα σου δώσει ένα βαθύτερο νοήμα ζωής. Ωστόσο, θα πρέπει να θυμάσαι οτι αυτό το ταξίδι, αυτός ο δρόμος προς τον ανδρισμό είναι δύσκολος.
«Με όποια μέθοδο κι αν επιτευχθεί, ο δρόμος προς τον ανδρισμός είναι γεμάτος καταιγίδες και άγχους. Μια συνεχής πρόκληση γεμάτη δοκιμασίες».
David Gilmore, Manhood in the Making
Σε αυτόν τον δρόμο λοιπόν θα έχουμε πισωγυρίσματα. Θα υπάρχουν μέρες που θα νιώθεις τα βάρη που θα πρέπει να σηκώσεις να είναι ασήκωτα και θα θες να τα παρατήσεις. Όσο όμως θα έχεις αυτή την επιθυμία να ωριμάσεις ψυχολογικά, θα αναλαμβάνεις την ευθύνη για τη ζωή σου, θα αναλαμβάνεις την ευθύνη για τις πράξεις σου κι αυτό θα σε κάνει να γίνεσαι όλο και πιο επίμονος στις προσπάθειές σου. Αυτό είναι που μας ωριμάζει. Η ανάληψη της προσωπικής μας ευθύνης, Ως προς τον εαυτό μας πρώτα και κύρια, και μετά ως προς τους γύρω μας.
Στο επόμενο και τελευταίο μέρος αυτής της σειράς για τον ανδρισμό, θα εξετάσουμε το αρχέτυπο του ήρωα και το αρχέτυπο του πολεμιστή. Γιατί και τα δύο αυτά αρχέτυπα έπαιξαν, για χιλιάδες χρόνια, σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της αντίληψης όλης της ανθρωπότητας για το τι σημαίνει να πετύχεις ως άντρας. Θα μάθουμε πώς το αρχέτυπο του ήρωα μας μαθαίνει να ενσαρκώνουμε μια έμφυτη δύναμη που όλοι έχουμε και πως το αρχέτυπο του πολεμιστή, είναι αυτό που μας μαθαίνει πως να διοχετεύουμε την ενστικτώδη επιθετικότητά μας προς υγιείς και παραγωγικούς σκοπούς.
Θα διερευνήσουμε τι μπορούμε να κάνουμε για να ενσωματώσουμε τις ενέργειες αυτών των αρχέτυπων στη ζωή μας και θα δούμε πώς αυτά τα αρχέτυπα είναι απαραίτητα όχι μόνο για την προσωπική μας υγεία, αλλά και για τη συλλογική υγεία όλης της κοινωνίας.
Μια παροιμία απο την αρχαία Σκυθία λέει:
«Το μάτι του περιστεριού τα βλέπει όλα υπέροχα, γιε μου, αλλά ο ουρανός είναι φτιαγμένος για το γεράκι. Κάλυψε λοιπόν τα μάτια που σου δίνουν όραση περιστεριού, κι ακόνισε τα γερακίσια νύχια σου».
Αυτό που καταλαβαίνουμε αν αναλύσουμε σε βάθος αυτή την παροιμία, είναι οτι είναι τρομερά δύσκολο για ένα άντρα να φτάσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων του. Κι αυτό γιατί πάντα θα υπάρχει μια εσωτερική πάλη με το βρέφος μέσα μας. Οπότε μην είσαι πάντα σκληρός με τον εαυτό σου. Γιατί αυτό το βρέθος μέσα μας είναι σα δρα πάνω μας σαν τη βαρύτητα. Και πάντα θα ασκεί μια «βαρυτική» έλξη ενάντια στην επίτευξη αυτού του πλήρους ανδρικού ιδανικού.
Ωστόσο να θυμάσαι οτι ακόμα κι αν μας νικάει κάποιες φορές, ο μόνος τρόπος για να ξαναβρούμε το δρόμο μας και να απαλαχθούμε απο αυτή τη βαρύτητα, είναι να δουλεύομε σκληρά με τον εαυτό μας και να έχουμε επίγνωση του εαυτού μας και τον πράξεών μας. Φαντάσου το σαν να πρέπει να χτίσεις μια πυραμίδα, και σιγά σιγά, πέτρα πέτρα να βάζεις προσεκτικά την κάθε σου πράξη στη σωστή της θέση αφού πρώτα την έχεις αναλύσει μέσα απο τις αξίες για τις οποίες μιλήσαμε σήμερα. Μόνο τότε θα μπορέσεις να σταθείς στην κορυφή της πυραμίδας και να δεις το βασίλειο που έφτιαξες.
Μέχρι την επόμενη φορά που θα τα πούμε, να θυμάσαι πάντα να αναρωτιέσαι, τι είναι αυτό που με κάνει να κάνω, αυτά που κάνω?