Η Επιδημία Του Απόντα Πατέρα: O Ψυχολογικός Αντίκτυπος Που Διαμορφώνει Μια Γενιά

Πατέρες και μητέρες... τουλάχιστον στην αρχή, πρέπει να έχεις και τους δύο για να δημιουργήσεις ζωή... για να φέρεις στον κόσμο ένα παιδί. Αλλά είτε με την πάροδο του χρόνου είτε αμέσως μετά τη σύλληψη... οι πατέρες συχνά απομακρύνονται από το προσκήνιο.

Για την ακρίβεια, σύμφωνα με την αμερικανική απογραφή του 2022, μόνο στις ΗΠΑ υπάρχουν αυτή την στιγμή περίπου 18,3 εκατομμύρια παιδιά που ζουν χωρίς πατέρα στο σπίτι.

Για να μην κάνεις τα μαθηματικά, αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι πάνω από ένα στα τέσσερα παιδιά ζουν χωρίς πατέρα.

Αλλά το πρόβλημα δεν σταματάει εδώ, αφού εκατομμύρια παιδιά έχουν πατέρες που είναι μεν φυσικά παρόντες, αλλά παντελώς απόντες συναισθηματικά.

Γιατί λοιπόν συμβαίνει αυτό; Και ποιες είναι οι επιπτώσεις στην κοινωνία μας;

Χωρίς να θέλω να φανώ υπερβολικός, σε αυτό το βίντεο, θα σου δείξω πώς το φαινόμενο του απόντα πατέρα έχει μετατραπεί σε κρίση και πώς πλήττει την ανθρωπότητα, ένα παιδί τη φορά. Εάν είσαι μόνογονεας, μείνε μέχρι το τέλος, γιατί έχω κάτι για σένα.

Μην ξεχάσεις να κάνεις like και subscribe στο κανάλι μου, αυτό μου δείχνει ότι σου αρέσει το περιεχόμενο που φτιάχνω κι επίσης με ένα απλό σου like βοηθάς κι άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό το βίντεο πιο εύκολα.

Πότε ξεκίνησε αυτή η κρίση?

Μια φορά και έναν καιρό, στις παλιές καλές εποχές, ένας άντρας παντρευόταν μια γυναίκα και έμεναν μαζί μέχρι να πεθάνει ένας από τους δύο. Ο γάμος θεωρούνταν μια πολύ ιερή ένωση, ή ακόμα και ένα συμβόλαιο μεταξύ δύο ανθρώπων που μόνο ο ίδιος ο Θεός μπορούσε να σπάσει. Αυτή η ιερή αντίληψη για τον γάμο διατηρήθηκε πολύ έντονα μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα. Όμως τη δεκαετία του 1960 κάτι συνέβη... αυτή ήταν η εποχή της λεγόμενης σεξουαλικής επανάστασης η οποία συνεπήρε τον κόσμο και μας άλλαξε την προοπτική  στο τι σημαίνει να είσαι παντρεμένος και ακόμη περισσότερο... μας έδειξε ότι το συμβόλαιο του γάμου μπορούσε να αθετηθεί πολύ εύκολα. Ο γάμος μπορούσε πλέον να είναι μια πόρτα που όσο εύκολα ανοίγει άλλο τόσο εύκολα κλείνει .

Έκτοτε, ο θεσμός του γάμου έχασε την αξία του, και μάλιστα πολύ γρήγορα. Οι άνθρωποι όχι μόνο μπαίνουν και βγαίνουν από τους γάμους όπως μπαίνουν και βγαίνουν από το λεωφορείο , αλλά τελικά καταλήγουν στο να τους αποφεύγουν εντελώς.

Η σύγχρονη οικογένεια δεν έχει την ίδια μορφή με παλιά. Η απελευθέρωση των σεξουαλικών σχέσεων στην δεκαετία του 60 οδήγησε σε μια κοινωνική ανατροπή όπου ήταν πλέον αποδεκτό οι γυναίκες να έχουν περιστασιακές σχέσης, και περισσότερα παιδιά αρχίσαν να γεννιούνται εκτός γάμου. Για να καταλάβεις, σήμερα περίπου το 40% των παιδιών γεννιούνται από ανύπαντρες μητέρες.

Και ενώ μπορεί μερικοί να βλέπουν αυτή την περίοδο ως μια στιγμιαία εξαίρεση στα βιβλία της ιστορίας ή ως μια εποχή απελευθέρωσης της γυναίκας, η ζημιά που προκάλεσε αυτή η εποχή παραμένει μη αναστρέψιμη.

Και αυτό γιατί το σεξ που κάποτε είχε ως σκοπό την αναπαραγωγή και την δημιουργία οικογένειας έγινε ξαφνικά ένα όπλο ψυχαγωγίας.[AW1]

Και για να μην παρεξηγηθούμε, δε λεω οτι οι γυναίκες πρέπει να μένουν σπίτι, να πλένουν πιάτα και να μην έχουν περιστασιακές σχέσεις. Ο λόγος που μιλάμε γι αυτό το ιστορικό πλαίσιο είναι για να καταλάβουμε οτι το βάρος και τις επιπτώσεις αυτης της σεξουαλικής απελευθέρωσης, τις επομίζονται ως επι το πλείστον οι γυναίκες. Οι άντρες απλά κάνουν τη δουλεία τους πιο εύκολα.

Γιατί οι πατέρες είναι απόντες?

Ενώ βλέπουμε οτι οι άνδρες και οι γυναίκες εξακολουθούν να παντρεύονται, οι γάμοι γίνονται όλο και σπανιότεροι. Και όταν οι άνθρωποι παντρεύονται, ο γάμος αυτός έχει πλέον ημερομηνία λήξης. Η μέση διάρκεια των περισσότερων γάμων είναι μόλις 7 χρόνια. Και ναι… όπως γνωρίζουμε όλοι, οι μισοί γάμοι καταλήγουν σε διαζύγιο.

Είναι γεγονός ότι υπάρχουν και οι τοξικές σχέσεις ή ακόμα και οι κακοποιητικές σχέσεις στις οποίες δεν πρέπει να παραμένουν τόσο οι γυναίκες όσο και οι άντρες. Σε τέτοιες περιπτώσεις η αποχώρηση είναι προφανώς μονόδρομος. Αλλά εμείς ως κοινωνία κανονικοποισαμε το διαζύγιο σε σημείο να χαθεί η έννοια του γάμου. Ο γάμος υποφέρει από τις συνέπειες αυτού που ονομάζω "tinderοποιηση". Δεν σου αρέσε τελικά; Απλά κάνε swipe  προς τα αριστερά και προχωρήσε στον επόμενο.

Όταν όμως το διαζύγιο επιλέγεται ως η εύκολη λύση, η ποιότητα και ακόμη και η ποσότητα του χρόνου που περνούν τα παιδιά με τους πατέρες τους μειώνεται ραγδαία. Οι Frank Furstenberg και Andrew Cherlin, συγγραφείς του βιβλίου The Divided Families μας αποκαλύπτουν ότι λίγα μόλις χρόνια μετά το διαζύγιο, μόνο ένα στα δέκα παιδιά εξακολουθεί στην πραγματικότητα να έχει εβδομαδιαία επαφή με τον πατέρα του. Ακόμη πιο σοκαριστικό είναι ότι τα δύο τρίτα αυτών των παιδιών χάνουν εντελώς αυτήν την επαφή.

Ας υποθέσουμε ότι ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση που ο χωρισμένος πατέρας κρατάει επαφή με τα παιδιά του, ο χρόνος που περνάει μαζί τους είναι συνήθως επιφανειακός, σύντομος και δεν έχει κανένα ή ελάχιστο όφελος για το παιδί.

Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι αυτή η δυναμική που παρατηρείται μετά το διαζύγιο οφείλεται στο ότι οι γυναίκες και οι άνδρες σκέφτονται εντελώς διαφορετικά. Οι γυναίκες βλέπουν το γάμο ως δύο σχέσεις- μία με τον σύζυγό τους και μία με τα παιδιά τους. Οι άνδρες από την άλλη τείνουν να βλέπουν το γάμο και την ανατροφή των παιδιών ως ένα ενιαίο πακέτο. Έτσι, στο μυαλό τους, αν ο γάμος τους αρχίσει να φθείρεται, μαζί του φθείρεται αυτόματα και ο ρόλος τους ως πατέρας.

Σίγουρα έχεις ακούσει τον όρο "ευτυχισμένη σύζυγος, ευτυχισμένη ζωή". Το οποίο μας οδηγεί στο να πιστεύουμε ότι αν η σύζυγος δεν είναι ευτυχισμένη κανείς δεν είναι ευτυχισμένος, οπότε το διαζύγιο γίνεται η μόνη λύση. Αλλά στην άλλη άκρη αυτής της ατάκας βρίσκεται η συνηθισμένη πλέον δικαιολογία: "Μείναμε μαζί για τα παιδιά". Και πίστεψέ με, όταν χώρισαν οι γονείς μου την άκουσα αυτή τη φράση και δεν υπαρχει κάτι χειρότερο που θα μπορουσες να πεις στο παιδι σου.

Θα μου πεις τωρα, ωραια ρε Δημητρη, και ποιον δρόμο πρέπει να παρω δηλαδη; Αυτόν του διαζυγίου που σε κάνει ευτυχισμένο γιατί απαλλάσεσαι απο μια κατάσταση που δε δουλεύει , που όμως κάνει τα παιδιά να υποφέρουν; Ή των δύο δυστυχισμένων ατόμων που μένουν μαζί για να δημιουργήσουν ένα καλύτερο περιβάλλον για τα παιδιά τους;

Πιστεύω ότι η απάντηση εξαρτάται από την κάθε περίπτωση μεμονωμένα... αλλά αυτό που μπορώ να σου πω είναι ότι η ζημιά που προκαλείται στα παιδιά από την απουσία του πατέρα τους είναι απίστευτα μεγάλη. (φυσική vs συναισθηματική παρουσία)

Και ενω κάποιοι πατέρες είναι απόντες λόγω διαζυγίου, κάποιοι άλλοι απουσιάζουν λόγω δικών τους εξαρτήσεων. Εθισμούς στα ναρκωτικά, στο αλκοόλ ή τον κυριότερο εθισμό στην κοινωνία μας... στα smartphones τους.

Αλλά μην ξεχναμε και αλλον έναν πολύ βασικό παράγοντα που κρατά τους πατέρες μακριά από τα παιδιά τους: η εργασία. Ζούμε σε μια εποχή όπου το κόστος ζωής είναι απίστευτα υψηλό. Βασικά, εξωφρενικά υψηλό. Αυτό το πρόβλημα αναγκάζει σήμερα τους πατέρες να εργάζονται όλο και περισσότερο. Χτυπώντας 10 ωρα και 12 ωρα καθημερινά, εκτός σπιτιού, μακριά από τα παιδιά τους, μόνο και μόνο για να στηρίξουν οικονομικά τις οικογένειές τους. Αυτή η οικονομική κρίση έχει δημιουργήσει τη σύγχρονη δυναμική όπου η γυναίκα μεγαλώνει μόνη της τα παιδιά.

Γιατί χρειαζόμαστε τόσο τις μητέρες όσο και τους πατέρες?

Είτε συναισθηματικά είτε φυσικά απόντες, το θέμα της απουσίας του πατέρα έχει φτάσει σε τέτοιο επίπεδο που αν η απουσία πατέρα ήταν ασθένεια θα ήταν επιδημία.

Είτε από επιλογή, είτε από κακή τύχη, είτε από ανάγκη  - τι ζημιά βιώνει ένα παιδί χωρίς πατέρα;

Οι άνδρες και οι γυναίκες είναι διαφορετικοί. Απλά είναι. Ο καθένας διαθέτει έμφυτες βιολογικές διαφορές που μεταφράζονται σε διαφορετικά, αλλά συμπληρωματικά, στυλ ανατροφής ενός παιδιού.

Η γυναίκα είναι συνήθως πιο συμπονετική κι εστιάζει περισσότερο  στις σχέσεις.

Οι άνδρες, από την άλλη πλευρά, είναι πιο ανταγωνιστικοί, έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και επιδιώκουν το ρίσκο.

Αυτές οι εντελώς αντίθετες ιδιότητες αλληλοσυμπληρώνονται με τρόπους που ένας μονογονέας δεν μπορεί να διαχειριστεί. Είναι εξαιρετικά δύσκολο για ένα άτομο να είναι τα πάντα για όλους, ταυτόχρονα. Είναι βασικά αδύνατο.

Οι μητέρες είναι οι φύλακες της ασφάλειας, της φροντίδας και της αγάπης για τα παιδιά τους. Και αυτό είναι κάτι που αναζητούμε όλοι ως άνθρωποι, η αίσθηση ότι κάποιος μας αγαπά και μας προστατεύει.

Από την άλλη, οι πατέρες διδάσκουν στα παιδιά τους τη σημασία της ανεξαρτησίας και της αυτοπεποίθησης. Τα προκαλούν να ξεπερνούν τα όριά τους, να εξερευνούν τα όρια του κόσμου και να ανακαλύπτουν τον εαυτό τους. Και αυτό είναι κάτι που χρειαζόμαστε όλοι ως άνθρωποι, την δυνατότητα να αναπτύξουμε την αυτονομία μας και να εξερευνούμε τον κόσμο γύρω μας.

Ας καταρρίψουμε λοιπόν έναν μύθο: τον μύθο της ανεξάρτητης γυναίκας που μπορεί να τα κάνει όλα. Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν μπορεί να είναι ανεξάρτητος στον απόλυτο βαθμό. Χρειαζόμαστε την αγάπη, τη στήριξη και τη συνεργασία των άλλων για να ευδοκιμήσουμε.

Γι’ αυτό και οι γυναίκες δεν μπορούν να προσφέρουν ασφάλεια και αγάπη στα παιδιά τους αν δεν αισθάνονται οι ιδίες ασφαλείς, προστατευμένες και εκτιμημένες από τους συντρόφους τους. Αυτή η αμοιβαία εξάρτηση και συνεργασία είναι η ουσία της ανθρώπινης σχέσης και ανάπτυξης.

Δεν υπάρχει λοιπόν ανεξάρτητη γυναίκα η ανεξάρτητος άντρας. Είμαστε όλοι συνδεδεμένοι και αλληλοεξαρτώμενοι, ως οικογένειες, ως κοινότητες, ως ανθρώπινο είδος.

Χρειαζόμαστε λοιπόν αυτή την ισορροπία στις σχέσεις μας, αναζητούμε συνεχώς αυτή τη δυναμική άνδρα-γυναίκας, είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι. Και καθώς ένα παιδί μεγαλώνει, χρειάζεται αυτές τις βιολογικές διάφορες για να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί. Η ψυχική μας υγεία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμο από την ικανοποίηση της ανάγκης μας για ανεξαρτησία, ενώ ταυτόχρονα νιώθουμε ασφαλείς. Εχουμε ανάγκη να μας προκαλούν τόσο συναισθηματικά όσο και σωματικά, εχοντας όμως πάντα ως δίχτυ ασφαλείας την φροντίδα που μας παρέχει η μητέρα.

Τα δύο πολύ διαφορετικά φύλα όσον αφορά τη γονική μέριμνα αντιπροσωπεύουν τα θεμελια της ανθρώπινης εξέλιξης. Οι άνδρες και οι γυναίκες φέρνουν διαφορετικά πράγματα στο τραπεζι για ενα παιδι. Στο βιβλίο του "Οικογένειες χωρίς πατερες", ο David Popenoe εξηγεί: "Το βάρος των στοιχείων των κοινωνικών επιστημών υποστηρίζει την ιδέα ότι η διαφοροποιημένη ως προς το φύλο γονική μέριμνα είναι σημαντική για την ανθρώπινη ανάπτυξη και ότι η συμβολή των πατέρων στην ανατροφή των παιδιών είναι μοναδική και αναντικατάστατη".

Η λέξη αυτή, "αναντικατάστατη" πλήττει σκληρά την κοινωνία μας. Γιατί σκεφτόμαστε- αν ένας πατέρας είναι απών, γιατι δεν μπορεί να αντικατασταθεί;

Δεν λεω, ειναι σημαντικο να υπαρχει μια πατρική φιγούρα... αλλά στην πραγματικότητα δεν θα μπορέσει να αντικαταστήσει τον βιολογικό πατέρα. Και θα μου πεις τωρα, τοσοι πατριοι αναλαμβανουν τον ρολο του πατερα, αυτό δεν λυνει το προβλημα; Κι’όμως! Παρολο που οι πατριοί προσφέρουν μια μοναδική διάσταση στην ανατροφή των παιδιών, δεν είναι πάντα η απόλυτη λύση στο ζήτημα του απόντα πατερα. Μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις, τα θετά παιδιά αντιμετωπίζουν πολλές περισσότερες προκλήσεις σε σχέση με τα παιδιά μονογονεϊκών οικογενειών.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η έλλειψη γονιδιακών δεσμών μπορεί να προκαλέσει απροθυμία του πατριού να επενδύσει χρόνο και ενέργεια στην ανάπτυξη του παιδιού. Μπαίνει στο παιχνίδι περισσότερο ως μεγαλύτερος αδελφός ή ως cool θείος παρά ως πραγματική πατρική φιγούρα. Με ορισμένους πάτριους να κανουν τα πράγματα ακόμα χειροτέρα αντιμετωπίζοντας τα θετά παιδιά τους ως ανταγωνιστές για την προσοχή της μητέρας

Η ζημιά που προκαλεί στο παιδί η απουσία του πατέρα

Όταν ένα παιδί βρεθεί χωρίς πατέρα, αυτό μπορεί να προκαλέσει τραύμα και προβλήματα που επηρεάζουν ολόκληρη την παιδική του ηλικία, ακόμη και την ενηλικίωσή του.

Η απουσία του πατέρα μπορεί να τα οδηγήσει στο να μην παίρνει ρίσκα για παράδειγμα , ή ακόμη και να έχει χαμηλή αυτοπεποίθηση, να μην ξέρει πώς να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις, πώς να εκφράσει η πως να αναπτύξει τον ανδρισμό τους με υγιή τρόπο, αν είναι αγόρι. Ο κατάλογος δεν τελειώνει όταν πρόκειται για τις ζημιές που προκαλεί αυτη η απουσία.

"Ο ισχυρότερος προγνωστικός παράγοντας για το αν ένα άτομο θα καταλήξει στη φυλακή, είναι το αν έχει μεγαλώσει σε μονογονεϊκή οικογένεια". - C.C. Harper και S.S. McLanahan

Τα παιδιά χωρίς πατέρα έχουν περισσότερες πιθανότητες να καταλήξουν στη φτώχεια. Να εγκαταλείψουν το σχολείο. Να αναπτύξουν εθισμούς. Η ακομα και να καταλήξουν στη φυλακή για διάφορα εγκλήματα. Ακολουθούν μερικοί τρελοί (και τρομακτικοί) αριθμοί για να τους σκεφτείς:

·      60% των βιαστών

·      63% όλων των αυτοκτονιών από νέους,

·      70% όλων των εφηβικών εγκυμοσύνων,

·      71% όλων των εφήβων που κάνουν κατάχρηση χημικών ουσιών/ ουσιών

·      72% των ανήλικων δολοφόνων

·      80% όλων των κρατουμένων στις φυλακές, και

·      το 90% όλων των άστεγων και των παιδιών που εγκαταλείπουν το σπίτι τους, μεγαλωσαν σε μονογονεϊκές οικογένειες χωρίς πατέρα.

Αυτό κάνει η απουσία του πατέρα στην κοινωνία μας. Θα βάλω τους συνδέσμους όλων των ερευνών στα σχόλια για όσους από εσάς θέλετε να ψάξετε περισσότερο.

Όπως εξαλλου δήλωσε η Δρ Gabriella Gobbi, "το να μεγαλώνεις χωρίς πατέρα μπορεί να αλλάξει μόνιμα τη δομή του εγκεφάλου και να έχει ως αποτέλεσμα περισσότερα παιδιά που είναι πιο επιθετικά και θυμωμένα".

Η συνειδητοποίηση

Η ζημιά που προκαλεί στα παιδιά η κρίση της Πατρότητας είναι ανησυχητική... και οι επιπτώσεις που έχει στην κοινωνία μας αρχίζουν να γίνονται μη αναστρέψιμες. Οι οικογένεια είναι ο πυλώνας της κοινωνίας μας. Ο Cicero, De Officiis, είπε: "Ό,τι κάνει η κοινωνία στα παιδιά της, το ίδιο θα κάνουν και τα παιδιά της στην κοινωνία".

Οι σύγχρονες οικογένειες που δημιουργούμε, όπου οι πατέρες βγαίνουν από το προσκήνιο, θα έχουν άμεσο αντίκτυπο στην κοινωνία που δημιουργούμε. Θα σε αφήσω με αυτό το απόσπασμα από τον David Popenoe από το βιβλίο του, Οικογένειες χωρίς πατεράδες:

"Πράγματι, σχεδόν οτιδήποτε κακό μπορεί να συμβεί σε ένα παιδί συμβαίνει με πολύ μεγαλύτερη συχνότητα σε παιδιά χωρισμένων γονιων και σε παιδιά που μεγαλώνουν σε μονογονεϊκές οικογένειες".

Σε ευχαριστώ που είδες αυτο το βίντεο και θα σε δω στο επόμενο.