6 Λόγοι Που Χωρίζουμε. Ψυχολογία Των Σχέσεων
Είμαι σίγουρος οτι εχεις ξανακούσει αυτή τη σοκαριστική στατιστική: οι μισοί γάμοι καταλήγουν σε διαζύγιο.
Αλλά ήξερες ότι και τα δύο τρίτα των δεύτερων γάμων καταλήγουν σε διαζύγιο και σχεδόν τα τρία τέταρτα των τρίτων γάμων καταλήγουν επίσης σε διαζύγιο; Και φυσικά, οτι οι περισσότερες σχέσεις που δεν φτάνουν καν μέχρι τα σκαλιά της εκκλησίας, καταλήγουν και αυτες σε χωρισμό.
Γιατί να συμβαίνει αυτό; Γιατί εμείς οι άνθρωποι δυσκολευόμαστε τόσο πολύ να συνάψουμε και να διατηρήσουμε επιτυχημένες σχέσεις;
Σε αυτό το επεισόδιο, θα μιλησουμε για το τι σημαίνει ρεαλιστικά η αγάπη, γιατί την αποζητάμε τόσο και γιατί οι περισσότερες σχέσεις αποτυγχάνουν. Μείνε μέχρι το τέλος, καθώς θα μοιραστώ μαζί σου 6 σημάδια που δείχνουν ότι η σχέση σου μπορεί είναι καταδικασμένη να αποτύχει.
Μην ξεχάσεις να κάνεις like και subscribe στο κανάλι μου, αυτό μου δείχνει ότι σου αρέσει το περιεχόμενο που φτιάχνω κι επίσης με ένα απλό σου like βοηθάς κι άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό το επεισόδιο πιο εύκολα.
Γιατί ψάχνουμε την αγάπη?
Οι γάμοι και οι σχέσεις τελειώνουν για διάφορους λόγους. Είτε πρόκειται για κακοποίηση, είτε για ασυμφωνία χαρακτήρων, πεποιθήσεων, αξιών, στόχων ζωής, είτε για τον μεγαλύτερο λόγο... την απιστία.
Όλοι οι παραπάνω λόγοι, ωστόσο, είναι συχνά αποτέλεσμα του ενός ή και των δύο συντρόφων που επιβαρύνουν τη σχέση με τη φαντασίωση ότι η σχέση αυτή θα λύσει όλα τα προβλήματά τους. Βλέπεις, έχουμε αυτή την πεποίθηση ότι μια σχέση θα μας δώσει μια ζωή γεμάτη ευτυχία κι ολοκλήρωση. Ο ψυχίατρος M. Scott Peck αποκάλεσε αυτού του είδους την αγάπη, το μύθο της ρομαντικής αγάπης. Αυτός ο μύθος ότι η αληθινή αγάπη είναι η θεραπεία για όλα τα εγκόσμια προβλήματά μας έχει τη δύναμη να καταστρέψει την ικανότητα κάποιου να καλλιεργήσει την υγιή και ρεαλιστική αγάπη που στηρίζει τις υγιεις σχέσεις.
"Ο μύθος της ρομαντικής αγάπης μας λέει ότι όταν συναντήσουμε το άτομο για το οποίο προοριζόμαστε θα είμαστε σε θέση να ικανοποιήσουμε ο ένας τις ανάγκες του άλλου για πάντα, και ως εκ τούτου θα ζήσουμε ευτυχισμένοι για πάντα σε τέλεια ένωση και αρμονία...".
M. Scott Peck
Φυσικά, οι ταινίες, οι σειρές και τα τραγούδια μας ενθαρρύνουν να αναζητήσουμε την αγάπη υπό αυτή την μορφή. Υπόσχονται ότι όταν βρούμε αυτή τη μεγάλη αγάπη στη ζωή μας, οι ουρανοί θα ανοίξουν, οι άγγελοι θα κατέβουν να μας τραγουδήσουν και θα είμαστε πραγματικά ευτυχισμένοι... για πάντα.
Η σημερινή κοινωνία εστιάζει πολύ στο κλισέ του χαμένου και μοναχικού ατόμου που βρίσκει το τέλειο ρομαντικό ταίρι και στη συνέχεια ζει μια ζωή γεμάτη ευτυχία και ικανοποίηση. Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να ανοίξεις το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση και θα δεις οτι το 99% των πιο επιτυχημένων σειρών και τραγουδιών, μιλάνε γι αυτό ακριβώς το θέμα.
Η σκληρή αλήθεια είναι οτι η αγάπη αυτή για την οποία όλα τα καψουροτράγουδα μιλούν, δεν θα σε καλύψει.
Εκτός βέβαια κι αν είσαι ο γοητευτικός Ryan Gosling ή η πανέμορφη Rachel McAdams στην ταινία The Notebook, οπότε και έχεις τέτοια εμμονή με αυτή τη φαντασίωση που είσαι διατεθειμένος να τερματίσεις την τωρινή σου σχέση, να απαρνηθείς την ηθική σου, ακόμα και να τερματίσεις την ίδια ζωή σου γι' αυτό, ώστε να ζήσεις ευτυχισμένος στη μετά θάνατον ζωή.,
Ο ψυχολόγος Τζέιμς Χόλις ονόμασε αυτό το τέλειο ρομαντικό ταίρι ο Μαγικός Άλλος. Και υποστηρίζει ότι καθώς οι παραδοσιακές πηγές νοήματος, όπως η θρησκεία, η οικογένεια και η κοινότητα, έχουν διαβρωθεί, η αναζήτηση του Μαγικού Άλλου έχει ενταθεί. Σε τέτοιο βαθμό που πολλοί άνθρωποι σήμερα θεοποιούν την ρομαντικη αγάπη, νομίζοντας πως αποτελεί το νόημα της ζωής τους.
"Μια από τις λανθασμένες ιδέες που καθοδηγούν την ανθρωπότητα είναι η φαντασίωση του Μαγικού Άλλου, η ιδέα ότι υπάρχει ένα άτομο εκεί έξω που είναι το κατάλληλο για εμάς... μια αδελφή ψυχή που θα αποκαταστήσει τις πληγές της ιστορίας μας- κάποιος που θα είναι εκεί για μας, που θα διαβάζει το μυαλό μας, θα ξέρει τι θέλουμε και θα ικανοποιεί αυτές τις βαθύτερες ανάγκες- ένας καλός γονιός που θα μας προστατεύει από τον πόνο και, αν είμαστε τυχεροί, θα μας απαλλάξει από το επικίνδυνο ταξίδι της ατομικότητας... Σχεδόν όλη η ποπ κουλτούρα τροφοδοτείται από... την αναζήτηση του Μαγικού Άλλου. "
James Hollis, The Eden Project: The Search for the Magical Other
Γιατί ο μήνας του μέλιτος τελειώνει?
Στην αρχή μιας σχέσης, μπορεί να φαίνεται ότι κάποιος έχει βρει αυτό τον "μαγικό άλλον". Αυτό συμβαίνει επειδή βιώνουμε μια πλημμύρα ντοπαμίνης και ωκυτοκίνης στον εγκέφαλο. Όταν λοιπόν νιώθεις μια έλξη για ένα άτομο, ο εγκέφαλός σου εκκρίνει ντοπαμίνη, ανεβάζει τα επίπεδα σεροτονίνης κι έτσι παράγεται η ωκυτοκίνη, που την ξέρουμε κι ως την ορμόνη του έρωτα. Σου δίνει ένα παρόμοιο συναίσθημα όπως όταν τρως το αγαπημένο σου γλυκό ή όταν βλέπεις την αγαπημένη σου ταινία για παράδειγμα.
Παράλληλα με την παραγωγή ωκυτοκίνης, βιώνουμε κι αυτό το ένστικτο που έχει ριζωθεί μέσα μας από την εποχή των ανθρώπων των σπηλαίων- το ένστικτο του ζευγαρώματος. Κι αυτή την πιθανότητα για αναπαραγωγή είναι πολύ δύσκολο να την αγνοήσουμε. Η εμπειρία του να ερωτεύεσαι είναι τόσο ελκυστική που πολύ γρήγορα εξιδανικεύουμε τον συντρόφο μας. Αυτά τα συναισθήματα λαγνείας σε συνδυασμό με τα συναισθήματα ενθουσιασμού μας τυφλώνουν σε σημείο που δεν μπορούμε να δούμε τα ελαττώματα και τις ατέλειες του.
Αυτό το έντονο συναίσθημα αναφέρεται συχνά ως “ο μήνας του μέλιτος”. Όλοι το βιώνουμε όταν ερωτευόμαστε για πρώτη φορά, αλλά γιατί είναι πάντα απλά μια φάση και γιατί έχει ημερομηνία λήξης;
Αυτά τα βαθιά συναισθήματα που μας παίρνουν το μυαλό και μας κάνουν να νιώθουμε την ευτυχία και την ευφορία να μας κατακλύζουν, καλλιεργούν και την ψευδαίσθηση ότι η ζωή είναι πλέον ολοκληρωμένη. Εδώ παίζουν και άλλα συναισθήματα ρόλο- όπως οτι τα όρια του εγώ μας καταρρέουν καθώς γινόμαστε σχεδόν ένα ψυχολογικά με τον/την σύντροφό μας. Το συναίσθημα αυτό είναι παρόμοιο με την σύνδεση που νιώθουμε με την μητέρα μας μόλις γεννηθούμε.
"Από ορισμένες απόψεις, η πράξη του να ερωτεύεσαι είναι μια πράξη παλινδρόμησης. Η ψευδαίσθηση που ****έχουμε οταν ερωτευομαστε είναι ουσιαστικά η ίδια ψευδαίσθηση που εχει ενα δίχρονο παιδι οταν αισθάνεται ότι είναι ο βασιλιάς της οικογένειας και το κεντρο του κοσμου. Ακριβώς όπως η πραγματικότητα εισβάλλει στη φαντασίωση του δίχρονου παιδιού ότι είναι παντοδύναμος, έτσι και η πραγματικότητα εισβάλλει στη φαντασία του ζευγαριού που έχει ερωτευτεί... Ο ένας μετά τον άλλο, σταδιακά ή ξαφνικά, ξαναβάζουν τα όρια τους στη θέση τους- σταδιακά ή ξαφνικά, χάνουν τον έρωτα. Γίνονται ξανά δύο ξεχωριστά άτομα".
James Hollis
Ακριβώς όπως ένα παιδί αποκτά σιγά σιγά ανεξαρτησία όταν συνειδητοποιεί ότι η μητέρα του δεν είναι αυτή που θα καλύπτει όλες τις ανάγκες του, έτσι και το ζευγάρι κάποια στιγμή αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι η σχέση του δεν είναι τόσο ιδανική όσο φανταζόταν, και καπου εκεί τελειώνει η φάση του μέλιτος.
Πώς η παιδική μας ηλικία παίζει ρόλο στις σχέσεις μας?
Όλοι λοιπόν έχουμε διαφορετικές ανάγκες σε μια σχέση. Αλλά από πού πηγάζουν αυτές οι ανάγκες;
Μιλήσαμε για το πώς η ποπ κουλτούρα προωθεί αυτή την παραμυθένια ιδέα της αναζήτησης αυτού του "Μαγικού Άλλου", αλλά αυτό που μπορεί να σε εκπλήξει, είναι ότι συχνά αυτή η αναζήτηση πηγάζει από μια παιδική ηλικία χωρίς επαρκή γονική αγάπη, στοργή και προσοχή.
Ένα παιδί που δεν λαμβάνει σταθερή και αξιόπιστη φροντίδα τείνει να εξελιχθεί σε έναν ενήλικα που πάσχει από ανασφάλειες, εύθραυστη ταυτότητα και ένα γενικότερο αίσθημα κενού. Ένα άτομο που μεγαλώνει με αυτόν τον τρόπο συχνά προσπαθεί να καλύψει το συναισθηματικό κενό αγκιστρώνοντας τον εαυτο του σε μια σχέση και αναζητώντας έναν ερωτικό σύντροφο που μπορεί να αναλάβει το ρόλο μιας μητρικής ή πατρικής φιγούρας.
"Η ανάγκη να ψάχνουμε την αντανάκλαση μας στον Μαγικό Άλλο έχει στοιχεία ναρκισσισμού, τα οποία εκδηλώνωται στον ενήλικα που ως παιδί δεν ταυτίζονταν επαρκώς με έναν στοργικό, αφοσιωμένο γονέα". -James Hollis
Τώρα σκέψου τι χρειάζεσαι ή τι αναζητάς από τον/την σύντροφό σου. Ή σκεψου τις δικές σου αποτυχημένες σχέσεις. Πόση πίεση ασκούμε στον άλλον. Φορτώνουμε τους συντρόφους μας με προσδοκίες που μόνο σκοπό έχουν να καλύψουν τα κενά που έχουμε εμείς. Και τις περισσότερες φορές δεν λέμε καν στους συντρόφους μας τι χρειαζόμαστε απλά περιμένουμε να ξέρουν και να μας δώσουν αυτή την ικανοποίηση στους περισσότερους τομείς της ζωής μας.
Γιατί αποτυγχάνουν οι σχέσεις?
Γνωρίζοντας λοιπόν όλα αυτά, ας αναρωτηθούμε τώρα, γιατί αποτυγχάνουν οι περισσότερες σχέσεις;
Όταν η πραγματικότητα λοιπόν καταρρίπτει τις παραμυθένιες ψευδαισθήσεις της αγάπης, ο σύντροφος μας, αντί να είναι ένας Μαγικός Άλλος, αποκαλύπτεται ως αυτό που πραγματικά είναι. ‘Ενας άνθρωπος.
Οι άνθρωποι είμαστε ελαττωματικά πλάσματα. Έτσι, όταν βγάζουμε τα ροζ γυαλιά με τα οποία βλέπουμε τους συντρόφους μας, τα ελαττώματα, οι ατέλειες και οι κακές συνήθειες γίνονται εμφανή. Αυτό το χτύπημα της πραγματικότητας μπορεί να συμβεί ξαφνικά, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτός ο φανταστικός φακός ξεθωριάζει σιγά σιγά με την πάροδο του χρόνου.
Το ταίρι μας, ως ελαττωματικός άνθρωπος, δεν μας κάνει πάντα ευτυχισμένους. Οι ανάγκες και οι προσδοκίες μας δεν ικανοποιούνται πλήρως, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει έντονα συναισθήματα απογοήτευσης ή και περιφρόνησης. Αυτά τα συναισθήματα είναι ένα φυσιολογικό συστατικό των μακροχρόνιων σχέσεων.
"Για τα άτομα που ενθουσιάζονται με τον μύθο της ρομαντικής αγάπης, το τέλος του μήνα του μέλιτος και η συνειδητοποίηση του χάσματος μεταξύ της φαντασίωσής τους για το ποιος θέλουν να είναι ο σύντροφός τους και ποιος είναι πραγματικά, μπορεί να είναι μια αρκετά ανησυχητική εμπειρία" -
M. Scott Peck
Όσο λοιπόν παραμένει κανείς αιχμάλωτος του μύθου της ρομαντικής αγάπης και αλυσοδεμένος στην αναζήτηση του Μαγικού Άλλου, καταδικάζει εξαρχής τις σχέσεις του. Η προσήλωση στην προσδοκία ότι ο ρομαντικός σύντροφος βρίσκεται στο επίκεντρο του νοήματος της ζωής μας, μας οδηγεί σε δυσαρέσκεια και σε απίστευτη πίεση που μπορεί να προκαλέσει το τέλος μιας σχέσης. Μπορεί επίσης να αναπτυχθεί και μια δυναμική στη σχέση γεμάτη παθολογίες.
Αυτή η δυναμική μπορεί να είναι πολύ ανθυγιεινή, καθώς ο ένας σύντροφος προσπαθεί να «φτιάξει» τον άλλο με βάση την εικόνα που θέλει να έχει γι’αυτόν/ην. Ενώ ο άλλος σύντροφος ζει με το φόβο ότι απλά δεν πρόκειται ποτέ να είναι "αρκετά καλός" για τον άλλο. Αυτός ο σύντροφος θα μπορούσε ακόμη και να το πάει σε άλλο επίπεδο ξοδεύοντας όλο το χρόνο και τις προσπάθειές του στο να ικανοποιεί την κάθε επιθυμία του συντρόφου του. Κάτι που φυσικά δεν είναι καθόλου υγιές για καμία σχέση.
Τα 6 σημάδια που πρέπει να προσέξεις στη σχέση σου
Τώρα που ξέρεις τι προκαλεί την κατάρρευση των περισσότερων σχέσεων... τι μπορείς να κάνεις ΕΣΥ για να αποτρέψεις την αποτυχία της σχέσης σου;
Λοιπόν, ο John M. Gottman, ένας παγκοσμίου φήμης Αμερικανός ψυχολόγος, μιλάει για τις 6 κόκκινες σημαίες που πρέπει να προσέξεις σε κάθε σχέση. Με βάση αυτά τα 6 σημάδια, ο Gottman μπορεί να πει με ακρίβεια 91% αν ένας γάμος είναι καταδικασμένος να αποτύχει.
Ο Gottman αποκαλεί αυτά τα 6 σημάδια, σημάδια άκαρπης φωτιάς.
Το νούμερο ένα που πρέπει να προσέξεις είναι η "σκληρή εκκίνηση". Αυτό είναι όταν ο σύντροφός σου αρχίζει τις προτάσεις του/της με το "πρέπει να μιλήσουμε" ή "το έκανες πάλι".
Το νούμερο δύο είναι να προσέξεις τους τέσσερις καβαλάρηδες της αποκάλυψης όπως τους λέει, που είναι: η αμυντικότητα, η περιφρόνηση, η κριτική και η σιωπής υπο την έννοια της μη ανταπόκριση. Αν ο/ σύντροφός σου δείχνει συνεχώς αυτά τα χαρακτηριστικά απέναντί σου, τρέχα να σωθείς! Αν τα αναγνωρίζεις σε εσένα, τρέχανα δουλέψεις πάνω στον εαυτό σου.
Το νούμερο τρία είναι το λεγόμενο flooding. Αυτό συμβαίνει όταν ο/η σύντροφός σου έχει τόσα πολλά συναισθήματα που δεν μπορεί καν να σου τα εκφράσει. Κι αυτό βγαίνει συνήθως ως θυμός.
Το νούμερο τέσσερα είναι η φυσική δυσφορία. Αυτό συμβαίνει όταν η σχέση είναι σε τόσο κακή κατάσταση που ο ένας σύντροφος αρχίζει να παρουσιάζει ψυχοσωματικά προβλήματα. Αυτό θα μπορούσε να είναι έλκος από το στρες ή υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ – οτιδήποτε δηλαδή σωματοποιείται λόγο της δυναμικής στην σχέση σου.
Νούμερο πέντε, κακές αναμνήσεις. Αυτό συμβαίνει όταν ο ένας σύντροφος θυμάται μόνο τα αρνητικά όταν θυμάται αναμνήσεις απο στιγμές με τον εαυτό του και τον/την σύντροφό του.
Τέλος, το νούμερο έξι είναι οι αποτυχημένες προσπάθειες να τα ξαναβρείτε. Εδώ είναι που δεν μπορείτε καν να βρείτε κοινό έδαφος ή έστω να συμφωνήσετε στο ότι διαφωνείτε.
Τι να θυμάσαι για την αγάπη
Στους γάμους, αλλά και σε κάθε σχέση, δεν πρόκειται ποτέ να είστε σύμφωνοι σε όλα. Απλά δεν θα είστε, αυτό είναι γεγονός κιι αυτό είναι εντάξει. Αλλά αυτό που έχει αποδείξει ο Gottman είναι ότι ο τρόπος με τον οποίο μιλάτε ο ένας στον άλλον, επιλύετε τις διαφορές και βλέπετε τις ατέλειες ο ένας στον άλλον είναι αυτό που θα σώσει ή θα διαλύσει το γάμο σου. Μια επιτυχημένη σχέση σημαίνει να βλέπεις τον σύντροφό σου ως άνθρωπο.
"Αν δεν βλέπω και δεν αγαπώ τον σύντροφό μου ως ένα πραγματικό πρόσωπο στον πραγματικό κόσμο, αν αντίθετα, επεξεργάζομαι μια φαντασίωση γι' αυτόν ή αυτήν, χρησιμοποιώντας το πρόσωπο απλώς ως εφαλτήριο για τη φαντασία μου και τις επιθυμίες μου, τότε είμαι καταδικασμένος αργά ή γρήγορα να δυσανασχετώ με το πραγματικό πρόσωπο επειδή δεν ανταποκρίνεται στις φαντασιώσεις μου".
James Hollis
Κάπου πρόσφατα διάβασα έρωτας είναι να αγαπάς τις ομοιότητες κι αγάπη είναι να ερωτεύεσαι τις διαφορές.
Αυτά για σήμερα, ελπίζω να σε έβαλα σε σκέψεις και να σε βοήθησα να δεις μια άλλη πλευρά του τι σημαίνει υγιής σχέση. Αν σου άρεσε αυτό το επεισόδιο, κάτι μικρό που μπορείς να κάνεις αλλά που σημαίνει πολλά για μένα και θα με βοηθήσει να συνεχίσω αυτή την προσπάθεια να μοιράζομαι εργαλεία και πηγές βασισμένα στην ψυχολογία είναι να πατήσεις το like και να κάνεις εγγραφή στο κανάλι μου.
Κάνε κλίκ εδώ για να κάνεις εγγραφή στο κανάλι μου στο YouTube.
Σ’ευχαριστώ που έμεινες μέχρι το τέλος και θα σε δω στο επόμενο επεισόδιο.