Γιατί οι Άντρες Νιώθουν Μοναξιά και Τι Μπορούμε Να Κάνουμε Γι Αυτό

Άντρες, αυτό το επεισόδιο είναι για εσάς. Και θα ξεκινήσω με το να σας ρωτήσω κάτι που πιθανότατα δεν έχετε πει δυνατά: Πότε ήταν η τελευταία φορά που νιώσατε πραγματικά συνδεδεμένοι φιλικά — με έναν άλλο άντρα — χωρίς να υπάρχει κάποια δικαιολογία γι’ αυτό;

Έχω δουλέψει με αρκετούς ανθρώπους για να ξέρω ότι αυτό δεν είναι σπάνιο: πάμε στη δουλειά, γυρίζουμε σπίτι, έχουμε τις ευθύνες μας, αλλά κάπου εκεί μέσα, οι πιο βαθιές φιλίες — αυτές που δεν βασίζονται σε συναλλαγές ή κοινές υποχρεώσεις — απλώς… ξεθωριάζουν. Και κανείς δεν μας λέει πόσο ακριβά μας κοστίζει αυτό.

Υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα από τον Robin Dunbar—Ο Robin είναι αυτός που ανέδειξε την ιδέα ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να διαχειριστεί περίπου 150 σχέσεις. Ανακάλυψε ότι οι άντρες χρειάζονται σταθερό χρόνο με φίλους — όχι περιστασιακά, αλλά με συνέπεια — για να διατηρούν τη συναισθηματική τους υγεία. Κι όμως, όλο και περισσότεροι άντρες ζουν χωρίς ούτε μία στενή φιλία.

Κι αυτό δεν είναι απλώς λυπηρό — είναι επικίνδυνο.

Γιατί αυτό που εξωτερικά μοιάζει με μια γεμάτη ζωή, μπορεί σιωπηλά να αρχίσει να νιώθει άδειο, όταν δεν έχεις πια κανέναν να μιλήσεις πραγματικά. Όχι για τη δουλειά. Όχι για τα παιδιά. Για εσένα.

Είμαι ο Δημήτρης και μοιράζομαι μαζί σου εργαλεία και ιδέες γύρω απο την ψυχολογία, για να σε βοηθήσουν να σχεδιάσεις μια καλύτερη ζωή.

Αυτό το επεισόδιο δεν είναι για να ρίξει ευθύνες στους άντρες. Είναι για να δώσει όνομα σε κάτι που οι περισσότεροι από εμάς δεν μάθαμε ποτέ να εκτιμάμε. Κι αν νιώθεις ότι η σύνδεση έχει γίνει πιο δύσκολη — ή δεν ξέρεις καν από πού να ξεκινήσεις για να τη χτίσεις ξανά — δεν είσαι μόνος. Και δεν είναι αργά.

Σήμερα, θέλω να ξεδιπλώσουμε μαζί τι πραγματικά συμβαίνει. Τι είναι αυτό που εμποδίζει τους άντρες να καλλιεργήσουν τις φιλίες που στην πραγματικότητα χρειάζονται — και πώς μπορούμε να αρχίσουμε να το αλλάζουμε αυτό.

Ας είμαστε ειλικρινείς — οι περισσότεροι άντρες δεν είμαστε και οι καλύτεροι στο να κρατάμε τις φιλίες μας ζωντανές.

Και δεν το λέω επικριτικά. Το λέω με ενσυναίσθηση — γιατί έχω δει τον αντίκτυπο σε ανθρώπους με τους οποίους δουλεύω, και τον έχω νιώσει κι εγώ ο ίδιος στη ζωή μου. Όταν έφυγα απο την Ελλάδα το 2010, βίωσα έναν μεγάλο θρήνο μέσα μου για τις φιλίες που άφησα πίσω. Έναν θρήνο που ακόμα και σήμερα τον νιώθω.

Όταν οι αντρικές φιλίες καλλιεργούνται, συχνά είναι από τις πιο γειωμένες, απλές και πιστές σχέσεις που μπορούμε να έχουμε. Αλλά σε αντίθεση με τις ερωτικές σχέσεις ή τους οικογενειακούς ρόλους, δεν υπάρχει κάποιο κοινωνικό πλαίσιο που να μας σπρώχνει να τις διατηρούμε. Κι αν δεν επιλέξουμε συνειδητά να κάνουμε χώρο γι’ αυτές τις συνδέσεις, η ζωή θα γεμίσει πολύ άνετα αυτόν τον χώρο με deadlines, οικογενειακές υποχρεώσεις και ό,τι άλλο κουβαλάει η καθημερινότητα. Και μετά... μετά περνάνε δύο χρόνια — περνάνε πέντε, δέκα, και συνειδητοποιείς ότι δεν έχεις κάνει μια ουσιαστική κουβέντα με κάποιον που πραγματικά σε καταλαβαίνει εδώ και… ποιος ξέρει πόσο καιρό.

Ένα μέρος της πρόκλησης είναι αυτό: πολλοί άντρες δεν έμαθαν ποτέ να βλέπουν τη συναισθηματική σύνδεση ως κάτι που έχει αξία από μόνο του.

Οι γυναίκες απο την άλλη, κοινωνικά, μαθαίνουν πιο εύκολα ότι το να μιλάς, να μοιράζεσαι, να συνδέεσαι — είναι ο σκοπός.

Αντίθετα, για εμάς τους άντρες, η εγγύτητα συνήθως, το να ερχόμαστε κοντά δηλαδή, χρειάζεται μια πρακτική αφορμή: να δούμε έναν αγώνα, να φτιάξουμε ένα αυτοκίνητο, να πάμε για προπόνηση στο jiu-jitsu. Βρισκόμαστε και συνδεόμαστε μέσα από μια δραστηριότητα — όχι για τη σύνδεση καθεαυτή. Και αν αυτή η δραστηριότητα σταματήσει; Συχνά σταματά και η φιλία.

Αυτό δεν μας κάνει ρηχούς. Απλώς σημαίνει ότι οι “κανόνες εμπλοκής” είναι διαφορετικοί — και μερικές φορές, μας περιορίζουν.

Γιατί οι άντρες συνδέονται μέσα από κοινές δραστηριότητες: Μια ψυχολογική οπτική

Ας κάνουμε λίγο zoom out για να το δούμε σφαιρικά.

Υπάρχει ένας βαθύς, εξελικτικός λόγος που τόσοι άντρες νιώθουν πιο κοντά μέσα από μια δραστηριότητα, μέσα απο το να κάνουν κάτι μαζί, αντί να κάτσουν απλώς να μιλήσουν. Δεν πρόκειται για συναισθηματική αποφυγή — υπάρχει ένα αρχέγονο “καλώδιο” θα λέγαμε στον εγκέφαλο μας.

Στις πρωτόγονες φυλετικές κοινωνίες, η σύνδεση δεν χτιζόταν μέσα από διάλογο. Χτιζόταν μέσα από συνεργασία — το κυνήγι, η συλλογή τροφής, το χτίσιμο καταφυγίου, η υπεράσπιση της περιοχής. Οι αντρικές συμμαχίες βασίζονταν σε συντονισμένη δράση. Δεν χρειαζόταν να εξηγήσεις τι νιώθεις· αποδείκνυες την αφοσίωσή σου με το να εμφανιστείς, να κινηθείς συγχρονισμένα και να μοιραστείς το βάρος.

Αυτό που οι εξελικτικοί ψυχολόγοι αποκαλούν συμμαχική σύνδεση (coalitional bonding), είναι μια δυναμική κατά την οποία η εμπιστοσύνη χτίζεται μέσα από τη συνεργασία προς έναν κοινό στόχο. Και συνεχίζει να ισχύει και σήμερα. Είτε πρόκειται για έναν ποδοσφαιρικό αγώνα είτε για το να βοηθήσεις έναν φίλο να μετακομίσει, η πράξη του να κάνουμε κάτι μαζί ενεργοποιεί μια μορφή σύνδεσης αρχαία και βαθιά ουσιαστική.

Υπάρχει όμως και μια νευροεπιστημονική διάσταση. Έρευνες για τους νευρώνες-καθρέφτες όπως τους λέμε— εκείνα δηλαδή τα εγκεφαλικά κύτταρα που ενεργοποιούνται τόσο όταν πράττουμε όσο και όταν παρατηρούμε κάποιον άλλο — δείχνουν ότι η κοινή σωματική δραστηριότητα ενισχύει την ενσυναίσθηση και τον συντονισμό. Γι’ αυτό και δύο άντρες που σηκώνουν βάρη μαζί μπορούν να νιώσουν “κατανόηση” ο ένας για τον άλλο, χωρίς να πουν πολλά. Τα μυαλά τους κυριολεκτικά συγχρονίζονται μέσω της κίνησης και της μίμησης.

Και μετά υπάρχει η θεωρία της κοινωνικής βάσης (social baseline theory), που υποστηρίζει ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι σχεδιασμένος ώστε να αναμένει στήριξη από άλλους. Δεν είμαστε φτιαγμένοι για να διαχειριζόμαστε το στρες ή την αβεβαιότητα μόνοι μας. Όταν κάποιος μοιράζεται μια εμπειρία μαζί μας — ειδικά όταν αυτή απαιτεί προσπάθεια ή μια κάποια υπέρβαση — ο εγκέφαλος την αντιλαμβάνεται ως πιο ασφαλή και πιο διαχειρίσιμη. Ακόμη και να χρειάζεται να εξομολογήσουμε τα εσώψυχά μας, το σώμα μας καταγράφει στον εγγέφαλό μας ότι δεν είμαστε μόνοι.

Γι’ αυτό και οι καλύτερες συζητήσεις συμβαίνουν συχνά όταν περπατάμε, οδηγούμε ή κάνουμε κάτι με τα χέρια μας. Η κίνηση χαλαρώνει το νευρικό σύστημα. Δεν χρειάζεται να κοιτάζεσαι στα μάτια με το φίλο σου. Και τότε είναι που η σιωπή δεν είναι απειλητική.

Κι αυτό δεν είναι λιγότερο συναισθηματικό — είναι απλώς λιγότερο παραστατικό.

Κι αυτό είναι κάτι που χρειάζεται να το ξανασκεφτούμε. Για πολλούς άντρες, η συναισθηματική ασφάλεια δεν προκύπτει από την ένταση. Προκύπτει από τον ρυθμό, την επανάληψη, και τη σιωπηλή συντροφικότητα του να βρίσκεσαι δίπλα σε κάποιον.

Άρα αντί να προσπαθούμε να προκαλέσουμε το βάθος με λόγια, ίσως η πραγματική ερώτηση να είναι:

Ποια κοινή εμπειρία μπορεί να αφήσει τη σύνδεση να ξεδιπλωθεί από μόνη της;

Κι εδώ όμως είναι που βρίσκεται μια παγίδα: όταν η σύνδεση εξαρτάται από μια δραστηριότητα, εξαρτάσαι κι εσύ από το αν αυτή η δραστηριότητα όντως θα συμβεί.

Πρέπει να ταιριάξουν τα προγράμματα, να παίζει ο αγώνας, να θυμηθεί κάποιος να κλείσει το γήπεδο ή να γίνει κανονικά η προπόνηση στο jiu-jitsu. Αν χαλάσει ένα από αυτά τα κομμάτια; Χαλάει και η συνάντηση.

Δεν είναι ότι οι άντρες δεν θέλουν να περάσουν χρόνο μαζί. Είναι ότι η δομή στην οποία βασιζόμαστε είναι εύθραυστη γιατί εξαρτάται απο πολλούς παράγοντες.

Σκέψου το αντίστροφο για λίγο: ένας φίλος που απλώς σε παίρνει τηλέφωνο και λέει, «Ρε, έχεις όρεξη να τα πούμε λίγο;» Χωρίς πλάνο. Χωρίς καμία πρόφαση. Μόνο η ίδια η σχέση να είναι αρκετός λόγος να τα πείτε. Αυτός είναι ένας “μυς” που πολλοί άντρες δεν έχουμε μάθει ποτέ να γυμνάζουμε.

Αλλά να το ενδιαφέρον είναι το εξής: όταν όντως πηγαίνουμε σε εκείνη τη φιλική μάζωξη ή σε εκείνη τη μεγάλη ποδηλατάδα, αυτό που στην πραγματικότητα κυνηγάμε — χωρίς καν να το συνειδητοποιούμε — δεν είναι ο αγώνας ή τα χιλιόμετρα. Είναι αυτό το ζεστό αίσθημα του να σε βλέπουν, να σε ακούν και να σε καταλαβαίνουν. Είναι εκείνη η κουβέντα που ξεκινάει κάπου στη μέση της δραστηριότητας, εκείνο το γέλιο απο τη βλακεία που θα πει κάποιος, ή το αστείο που θα κάνει, που σβήνει το στρες της εβδομάδας.

Η σύνδεση δεν είναι κάτι το “περιττό” που ρομαντικοποιούμε. Είναι στον πυρήνα αυτού που μας κάνει ανθρώπινους.

Το Κρυφό Κόστος του να Βάζεις την Παραγωγικότητα Πάνω από τη Σύνδεση

Ο καθένας μας χρειάζεται διαφορετικό βαθμό σύνδεσης — αλλά κανείς μας δεν ευδοκιμεί χωρίς αυτήν.

Και όσο πιο γρήγορα το παραδεχτούμε αυτό, τόσο πιο εύκολα θα σταματήσουμε να την αναθέτουμε σε «αν όλα πάνε καλά» ή «αν βρεθεί χρόνος» — και θα αρχίσουμε να της δίνουμε χώρο και χρόνο συνειδητά.

Υπάρχει κάτι που δεν λέγεται συχνά:

Η ίδια η ιδέα ότι δεν χρειάζομαι κανέναν — αυτό το “παράσημο” ανεξαρτησίας που πολλοί άντρες φοράμε με υπερηφάνεια — είναι κι εκείνο που σταδιακά κρατά τους άλλους σε απόσταση.

Σκέψου το κάπως έτσι: όσο λιγότερο αφήνεις τον εαυτό σου να χρειάζεται τους άλλους, τόσο λιγότερο χώρο αφήνεις για να εμφανιστούν στη ζωή σου.

Κι αυτό λειτουργεί ακριβώς σα μια μαθηματική εξίσωση. Όταν πείσεις τον εαυτό σου ότι “είμαι καλά μόνος μου”, σταματάς να δίνεις στους άλλους λόγο — ή ακόμα και είσοδο — για να σε πλησιάσουν.

Κι αυτή η πεποίθηση δεν είναι τυχαία. Η κουλτούρα μας λατρεύει την εικόνα του ψύχραιμου, αυτάρκη άντρα. Εκείνου που τα διαχειρίζεται όλα μόνος του. Που δεν ζητά βοήθεια. Που δεν “σπάει”. Αυτή η εικόνα είναι παντού — από τις ταινίες δράσης, μέχρι το πώς επαινούν τα αγόρια επειδή “είναι δυνατά”. Επειδή είναι “αντράκια”.

Αλλά ας μην μπερδεύουμε την επιβίωση με την ευημερία.

Ναι, φυσικά και μπορείς να τα βγάλεις πέρα χωρίς να στηρίζεσαι συναισθηματικά σε κανέναν. Αλλά φίλε μου, θα πληρώσεις το τίμημα — ίσως όχι σήμερα, ίσως όχι σε ένα χρόνο, αλλά στις σιωπηλές εκείνες στιγμές που μετρούν περισσότερο. Τότε που η σιωπή είναι πιο εκκωφαντική κι απο τον πιο δυνατό θόρυβο.

Κι όχι, αυτό δεν σημαίνει να πάμε στο άλλο άκρο. Δεν χρειάζεται να αρχίσουμε να “ξεγυμνωνόμαστε” σε ομαδικά chats ή να κάνουμε κάθε συνάντηση... συνεδρία. Δεν είναι αυτό το ζητούμενο.

Υπάρχει ένα τεράστιο φάσμα ανάμεσα στο “δεν χρειάζομαι κανέναν” και στο “χρειάζομαι συνεχή επιβεβαίωση”.

Οι περισσότεροι άντρες μάλλον νιώθουμε πιο άνετα κάπου στη μέση. Το θέμα είναι να έχεις την ειλικρίνεια να ανακαλύψεις ποια είναι η δική σου εκδοχή αυτής της μέσης.

Γιατί, η αλήθεια είναι αυτή φίλε μου: αν φέρεσαι λες και δεν χρειάζεσαι τίποτα από κανέναν, τότε με τον καιρό… αυτό ακριβώς θα σου μείνει. Κανείς.

Καμιά φορά το σκέφτομαι πολύ πρακτικά — σαν ανάλυση κόστους-οφέλους, απ’ αυτές που οι άντρες συχνά κάνουν στο μυαλό τους χωρίς να το καταλαβαίνουν.

Όταν ένας άντρας σκέφτεται να δει έναν φίλο, σε ποια θέση πιστεύεις ότι μπαίνει αυτό στη λίστα με τις προτεραιότητές του;

Ας είμαστε ειλικρινείς: σπάνια είναι στις πρώτες πέντε. Ίσως ούτε καν στις πρώτες δέκα.

Το να περάσεις χρόνο με έναν φίλο δεν πληρώνει τους λογαριασμούς.

Δεν βοηθά με το πήγαινε-έλα του σχολείου.

Δεν εντυπωσιάζει το αφεντικό, δεν βελτιώνει το σώμα σου, ούτε σε κάνει να τσεκάρεις κάποιο κουτάκι στην εφαρμογή παραγωγικότητας.

Δεν είναι “αποτελεσματικό”. Δεν έχει εμπορική αξία. Απλώς… σε κάνει να νιώθεις καλά.

Και σε έναν κόσμο που συνεχώς μας λέει να βελτιστοποιούμε τα πάντα — να κάνουμε ό,τι “φέρνει αποτελέσματα” — κάτι που απλώς σε κάνει να νιώθεις συνδεδεμένος… συνήθως πάει στο τέλος της λίστας.

Οπότε, όταν ο φίλος σου συνεχώς αναβάλλει ή χάνεται μέσα στην καθημερινότητα της δουλειάς ή και της πατρότητας, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν νοιάζεται. Σημαίνει ότι τα πράγματα που τον κάνουν “πολύτιμο” για τους άλλους — η δουλειά του, ο ρόλος του ως πατέρας, η παραγωγικότητά του — θεωρούνται πιο “δικαιολογημένες” χρήσεις του χρόνου του.

Και το παράδοξο; Η κοινωνία μας το επικροτεί αυτό.

Οι άντρες επαινούνται όταν θυσιάζουν τη δική τους ευημερία για χάρη των άλλων. Όταν γίνονται “κουβαλητές”, παραγωγοί, λύτες προβλημάτων.

Αλλά εδώ είναι η δύσκολη αλήθεια — η φιλία δεν εξυπηρετεί κανέναν άλλο εκτός από τον ίδιο τον άντρα. Και σε έναν κόσμο που δεν ενθαρρύνει τους άντρες να δίνουν αξία στη δική τους χαρά, η σύνδεση αρχίζει να μοιάζει με πολυτέλεια αντί για σωσίβιο.

Αν είσαι άντρας κι έχεις πει ποτέ “θα βγω με τα παιδιά” και πήρες πίσω ένα σηκωμένο φρύδι… τότε ξέρεις για ποιο συναίσθημα μιλάω.

Σπάνια είναι άμεσο. Συνήθως είναι πιο υπόγειο κι έρχεται σαν υπονοούμενο — κάτι σαν:

«Πάλι;»

«Μα δεν τους είδες και την προηγούμενη εβδομάδα;»

Ή το πιο μπηχτό: «Χαίρομαι που κάποιος απο εμάς έχει ελεύθερο χρόνο...»

Υπάρχει λοιπόν αυτός ο άρρητος κανόνας: μήπως θα 'πρεπε να κάνεις κάτι πιο χρήσιμο με τον χρόνο σου;

Κι αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι πως η πίεση δεν έρχεται απαραίτητα από κάποιον “κακό τρίτο”. Συχνά έρχεται από τους πιο κοντινούς μας ανθρώπους.

Συντρόφους. Οικογένεια. Και μερικές φορές… από τη δική μας εσωτερική φωνή.

Δεν υπάρχει απαραίτητα κακή πρόθεση. Αλλά ο αντίκτυπος είναι ξεκάθαρος: ο χρόνος που αφιερώνεις σε φιλίες δεν θεωρείται “καλά επενδεδυμένος” — εκτός κι αν εξυπηρετεί κάπως και τους άλλους.

Κάπως έτσι, πολλοί άντρες καταλήγουν να χτίζουν ολόκληρη την ταυτότητά τους γύρω από την παραγωγικότητα.

Γίνονται “υψηλής απόδοσης”, αποδοτικοί, μονίμως υπεύθυνοι.

Παράγουν αξία όλη μέρα — για το αφεντικό, τα παιδιά τους, την σύντροφο τους.

Και όταν δεν παράγουν, νιώθουν ενοχή. Αδυναμία. Σαν να μην είναι “αρκετά άντρες”.

Με τον καιρό, αυτή η νοοτροπία γίνεται τόσο εσωτερικευμένη, που ακόμα και η ξεκούραση μοιάζει λάθος. Η σύνδεση μοιάζει με πολυτέλεια. Και η φιλία… κάτι που πρέπει να δικαιολογήσεις.

Ο κίνδυνος σε όλα αυτά; Αρχίζεις να μετράς την αξία σου με βάση την απόδοσή σου. Και από τη στιγμή που το κάνεις αυτό, όλα τα υπόλοιπα — χαρά, φιλία, συναισθηματική επαφή — αρχίζουν να φαίνονται σαν… περισπασμοί.

Ξέρω τόσους άντρες — έξυπνους, τρυφερούς, υπεύθυνους — που η ζωή τους έχει περιοριστεί σε μια διαδρομή δύο στάσεων: δουλειά και σπίτι.

Δίνουν όλη τους την ενέργεια στη δουλειά, και ό,τι μένει, το προσφέρουν στη σύντροφο και στα παιδιά. Και αυτή είναι η ρουτίνα. Ξανά και ξανά. Μέρα μπαίνει, μέρα βγαίνει.

Και για κάποιους, αυτό μπορεί να μοιάζει σα μια καλή ζωή. Και το καταλαβαίνω — η οικογένεια και η εργασία έχουν βαθύ νόημα. Αλλά υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο νόημα και στη βιωσιμότητα.

Γιατί όταν ένας άντρας αρχίζει να περιορίζει τον κόσμο του σε δύο μόνο σχέσεις — το αφεντικό του και τον/τη σύντροφό του — γίνεται εξαιρετικά ευάλωτος, είτε το συνειδητοποιεί είτε όχι.

Αρχίζει να εξαρτάται συναισθηματικά από έναν πολύ στενό κύκλο. Κι αν ραγίσει μία από αυτές τις δύο κολώνες; Ολόκληρη η κατασκευή αρχίζει να τρίζει.

Γι’ αυτό βλέπουμε τόσο μεγάλη διαφορά στον τρόπο που άντρες και γυναίκες διαχειρίζονται μεγάλες αλλαγές ζωής — όπως το διαζύγιο για παράδειγμα. Και τα νούμερα είναι αμείλικτα. Οι άντρες είναι στατιστικά πολύ πιο πιθανό να “κατρακυλήσουν” μετά από έναν χωρισμό — ακόμη και να φτάσουν στο σημείο να αφαιρέσουν τη ζωή τους.

Γιατί;

Γιατί πολύ συχνά, ο κοινωνικός του κόσμος… απλώς δεν υπάρχει πια. Η σύζυγος ήταν εκείνη που οργάνωνε τις εξόδους. Οι φίλοι της έγιναν κοινοί φίλοι. Εκείνη κρατούσε τις σχέσεις ζωντανές.

Και χωρίς να το καταλάβει, εκείνος σταμάτησε να καλλιεργεί τις δικές του φιλίες. Περνούν τα χρόνια. Δεν έχει συνδεθεί αληθινά με κανέναν απ’ τη σχολή και μετά. Και ξαφνικά, όταν τελειώνει ο γάμος… δεν έχει κανέναν να ακουμπήσει.

Αυτό δεν είναι για να κατηγορήσουμε κάποιον. Είναι για να δούμε ένα μοτίβο που διαβρώνει σιωπηλά τα συναισθηματικά δίκτυα στήριξης των αντρών. Και το κόστος του να το αγνοούμε… μπορεί να είναι ανυπολόγιστο.

Οι Κίνδυνοι της Ανδρικής Μοναξιάς: Τι Λέει η Έρευνα

Στην κοινωνία μας δεν το συζητάμε αρκετά, αλλά εδώ θα πρέπει να το πούμε ξεκάθαρα:

Όταν οι άντρες πορεύονται στη ζωή χωρίς βαθιές φιλίες, δεν είναι απλώς θλιβερό — είναι επικίνδυνο.

Η μοναξιά, ειδικά στους άντρες, δεν είναι απλά ένα συναισθηματικό “βάρος”. Είναι παράγοντας κινδύνου για την υγεία. Έχει συγκριθεί με το να καπνίζεις 15 τσιγάρα την ημέρα. Τόσο έντονα επηρεάζει το νευρικό σύστημα, το ανοσοποιητικό και την καρδιά σου.

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Αμερικανού Φορέα Δημόσιας Υγείας, η μοναξιά αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού και καρδιακής νόσου κατά σχεδόν 30%. Αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης άνοιας κατά 50%. Και ειδικά στους άντρες, οι συνέπειες μπορεί να είναι ακόμη πιο σοβαρές. Τα ποσοστά κατάθλιψης και αυτοκτονίας εκτοξεύονται καθώς μεγαλώνουν — ιδιαίτερα μετά από κρίσιμες αλλαγές ζωής, όπως ένα διαζύγιο ή μετά τη συνταξιοδότηση, όταν οι φιλίες συχνά χάνονται και δεν αντικαθίστανται.

Και να το πικρό παράδοξο: αυτό δεν συμβαίνει επειδή οι άντρες δεν θέλουν σύνδεση. Συμβαίνει επειδή έχουμε μάθει — συχνά με υπόγειο τρόπο, ή άλλοτε βίαια — ότι το να χρειάζεσαι συναισθηματική στήριξη… σε κάνει αδύναμο.

Μας μαθαίνουν να “αντρεύουμε”. Να τα κρατάμε όλα μέσα μας. Να λύνουμε μόνοι μας τα προβλήματά μας.

Και τόσα αγόρια που μεγάλωσαν αγαπώντας τους φίλους τους και στηριζόμενα στους φίλους τους, αρχίζουν να κλείνουν αυτό το κομμάτι όταν μετά την εφηβεία. Ανταλλάζουν την οικειότητα με το “να φαίνονται cool”. Η ευαλωτότητα γίνεται κάτι προς αποφυγή.

Και όσο περνά ο καιρός, αυτό ξαναγράφει το πώς σχετίζονται μεταξύ τους σαν άντρες. Σταματάμε να καλούμε. Σταματάμε να μοιραζόμαστε. Οι φιλίες γίνονται πιο “λεπτές” — βασισμένες στην ευκολία, τα χόμπι, ή την επιφανειακή πλάκα και το καλαμπούρι. Κι αν αλλάξει κάτι στη ζωή — αν κάποιος μετακομίσει χώρα, κάνει παιδιά ή αλλάξει δουλειά — αυτοί οι εύθραυστοι δεσμοί… απλώς δεν είναι εκεί.

Κι αυτό δεν είναι απλά απώλεια συντροφιάς. Είναι απώλεια ασφάλειας. Σα να χάνεις το έδαφος κάτω απ τα πόδια σου. Είναι απώλεια της δυνατότητας να πεις σε κάποιον “ρε φίλε δεν είμαι καλά” — και να μη ντρέπεσαι.

Η ψυχολόγος Niobe Way το ονομάζει κρίση σύνδεσης — μια πολιτισμική “επιδημία”, όπου τα αγόρια μαθαίνουν να απαρνούνται τις ίδιες τους τις συναισθηματικές ανάγκες. Και αυτό δεν επηρεάζει μόνο τα άτομα — μετατρέπεται σε ένα μεγάλο ζήτημα δημόσιας υγείας. Μια κοινωνία γεμάτη απομονωμένους άντρες είναι μια κοινωνία πιο ευάλωτη στην απόγνωση, τις εξαρτήσεις και τη σιωπηλή ψυχική φθορά.

Και γι’ αυτό το λόγο είναι τόσο σημαντικό να αντιδράσουμε. Όχι με επίκριση ή ντροπή — αλλά με επίγνωση. Με κατανόηση.

Γιατί η φιλία δεν είναι πολυτέλεια — είναι ζωή, κυριολεκτικά.

Και κανείς δεν πρέπει να αφήνει τη ζωή να περνά απο μπροστά του απλώς για να φαίνεται δυνατός.

Επαναδιεκδικώντας τη Σύνδεση: Βήματα για Πιο Ουσιαστικές Αντρικές Φιλίες

Θέλω να κλείσω με αυτό:

Είσαι κάτι πολύ παραπάνω απο αυτό που παράγεις.

Περισσότερο από τον μισθό σου. Περισσότερο από τα προβλήματα που λύνεις. Περισσότερο από αυτά που προσφέρεις στους άλλους.

Κι όταν αρχίζουμε να ορίζουμε την αξία μας με βάση το πόσο “χρήσιμοι” είμαστε στους γύρω μας, τότε σιγά-σιγά απομακρυνόμαστε από αυτό που πραγματικά μας δίνει νόημα — τις σχέσεις, τις αντρικές μας ιεροτελεστίες ας τις πούμε, τις μικρές στιγμές χαράς που μας θυμίζουν ότι είμαστε ζωντανοί.

Το να το επαναδιεκδικήσεις δεν σημαίνει ότι γυρίζεις την πλάτη σου στη δουλειά ή στην οικογένεια. Σημαίνει ότι χτίζεις μια πιο ανθεκτική, πιο ανθρώπινη ζωή — μια ζωή όπου η σύνδεση και η φιλία δεν είναι απλώς ανεκτή, αλλά προστατευμένη.

Γιατί όταν τα πράγματα δυσκολέψουν — και θα δυσκολέψουν — αυτό που θα σε κρατήσει δε θα είναι ο τίτλος σου στη δουλειά ή η παραγωγικότητά σου. Θα είναι οι άνθρωποί σου.

Κι αν δεν έχεις ακόμη βρει αυτούς τους ανθρώπους, δεν είναι αργά για να αρχίσεις να τους χτίζεις. Σιγά-σιγά. Με ατέλειες. Αλλά με πρόθεση.

Πάνω απ όλα μην ξεχνάς ποτέ να ρωτάς. “Τι είναι αυτό μέσα μου που με κάνει να κάνω, αυτά που κάνω”

Αν κάτι από όλα αυτά σε άγγιξε, θα χαρώ πολύ να ακούσω τις σκέψεις σου στα σχόλια. Κι αν έχεις κάποιον στο νου σου που ίσως παλεύει σιωπηλά με όλα αυτά — στείλ’ του αυτό το βίντεο. Μπορεί να είναι το “σπρώξιμο” που δεν ήξερε ότι χρειαζόταν.

Μπορείς επίσης να γραφτείς στο δωρεάν newsletter μου στο designthyself.gr, όπου μοιράζομαι εργαλεία και σκέψεις για την ανθρώπινη συμπεριφορά, την εξέλιξη και την ψυχολογία της καθημερινότητας. Κι αν θέλεις κάτι πιο προσωπικό, προσφέρω και ατομικές συνεδρίες — θα βρεις όλες τις πληροφορίες στο site.

Σ’ ευχαριστώ που πέρασες αυτόν τον χρόνο μαζί μου — και, ακόμη περισσότερο, που τον αφιέρωσες σε εσένα. Μέχρι την επόμενη φορά που θα τα πούμε, να είσαι καλά.