Εισαγωγή στον Carl Jung 2/2 - Εξατομίκευση, η Περσόνα, η Σκιά και ο Εαυτός
Κατέβασε δωρεάν ένα πόστερ με τον Χάρτη της Ψυχής του Καρλ Γιούνγκ. Δες πως όλες οι σφαίρες τις ψυχής αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και φτιάχνουν την προσωπικότητά σου.
Εισαγωγή στην Ψυχανάλυση του Κάρλ Γιούνγκ. Δεύτερο Μέρος
«Εξατομίκευση σημαίνει να γίνεις ένα ενιαίο, ομοιογενές ον, αγκαλιάζoντας την ασύγκριτη μοναδικότητά σου, δηλαδή να γίνεις ο εαυτός σου. Θα μπορούσαμε λοιπόν να μεταφράσουμε την εξατομίκευση ως… “αυτοπραγματοποίηση”.»
- Συλλεκτικά Έργα του C.G. Jung: Τόμος 7, Carl Jung
Σήμερα μιλάμε, για τις βασικές ιδέες του Καρλ Γιούνγκ και για τρόπους που μπορείς να χρησιμοποιήσεις αυτή τη γνώση για να καλυτερεύσεις την καθημερινότητά σου.
Ωστόσο, η ευημερία σου και η υγεία σου είναι δική σου ευθύνη. Άρα οποτεδήποτε θα μιλάμε σε αυτό το κανάλι για εργαλεία που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να καλυτερεύσεις τη ζωή σου, σε παρακαλώ να τα φιλτράρεις έχοντας στο μυαλό σου αυτήν την ευθύνη. Αν θες να προχωρήσεις σε βάθος, συζήτήσε τα με έναν επαγγελματία και πάρε τη συμβουλή του.
Τα βίντεο που κάνω είναι εκπαιδευτικά κι όχι ψυχοθεραπευτικά.
Αυτό είναι το δεύτερο μέρος του επεισοδείου σχετικά με τις ιδέες του Carl Jung. Θα εξετάσουμε τη διαδικασία της εξατομίκευσης, μια διαδικασία που ο Jung πίστευε ότι είναι απαραίτητη για μια υγιή προσωπικότητα. Επίσης, θα διερευνήσουμε μερικά από τα μέρη της προσωπικότητας που ο Jung πίστευε οτι είναι πολύ σημαντικά. Αυτά είναι η περσόνα, η σκιά, η anima και το animus, και το τελευταίο μέρος που είναι ο εαυτός. Τέλος, θα ολοκληρώσουμε το σχέδιο του χάρτη για την ψυχή, που ξεκινήσαμε στο προηγούμενο επεισόδιο, και που μπορούμε να τον έχουμε σαν οδηγό για τα διάφορα που νιώθουμε και πως να τα αναλύουμε.
Αν δεν έχεις δει το πρώτο μέρος αυτού του επεισοδείου, κάνε κλικ εδώ. Για να μπορέσεις να ακολουθήσεις αυτό το μέρος, θα πρέπει να έχεις δεί και το πρώτο.
Είμαι ο Δημήτρης. Και καλως ήρθες σε ένα ακόμα επεισόδιο του Design Thyself!
Περίληψη του Πρώτου Επεισοδίου
Πριν πάμε λοιπόν, στο καινούριο μας υλικό, ας δούμε περιληπτικά τι είπαμε στο πρώτο επεισόδιο.
Είπαμε λοιπόν οτι ο Γιουνγκ αντιλαμβανόταν την ψυχή ως κάτι που αποτελείται από μια συνειδητή και μια ασυνείδητη περιοχή. Το ασυνείδητο βασίλειο το χωρίσε στο προσωπικό ασυνείδητο και στο συλλογικό ασυνείδητο. Το προσωπικό ασυνείδητο αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από καταπιεσμένα στοιχεία της προσωπικής ιστορίας κάποιου, ενώ το συλλογικό ασυνείδητο αποτελείται από ένστικτα και αρχέτυπα που είναι κοινά σε όλα τα ανθρώπινα όντα. Τα αρχέτυπα μπορούμε να τα σκεφτούμε ως εξελιγμένες γνωστικές δομές που επηρεάζουν συναισθήματα, σκέψεις και συμπεριφορές.
Τα αρχέτυπα λοιπόν, παρέχουν δομή σε διάφορα μέρη της ψυχής και η ψυχή με τη σειρά της, λειτουργεί αρμονικά μόνο όταν υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ αυτών των περιοχών. Δυστυχώς, σύμφωνα με τον Jung, λίγοι άνθρωποι έχουν αυτή την ψυχική αρμονία.
Ψυχική Ισορροπία
Οι περισσότεροι υποφέρουν από ανισορροπίες όπου ορισμένα μέρη της προσωπικότητάς τους πάσχουν από υπερανάπτυξη, που τα κάνει να έχουν υπερβολική έκφραση στη συνείδηση, ενώ άλλα μέρη υποφέρουν από υπανάπτυξη, όπου δηλαδή δεν έχουν την κατάλληλη έκφραση στη συνείδηση.
Αυτές οι ανισορροπιες στο ποιά μέρη της ψυχής εκφράζονται περισσότερο και ποιά λιγότερο, συχνά οδηγούν στην ανάπτυξη νευρώσεων και στην έλλειψη ζωτικότητας στη ζωή.
Το να εργάζεσαι για την επίτευξη της σωστής έκφρασης των διαφόρων περιοχών της ψυχής σου και αποκτώντας σιγά σιγά με αυτό τον τρόπο την αυτογνωσία, είναι ο σκοπός της διαδικασίας εξατομίκευσης. Είναι σημαντικό να πούμε ότι αυτή η διαδικασία συμβαίνει αυθόρμητα, γιατί τα περιεχόμενα του ασυνείδητου πάντα προσπαθούν για εξωτερική έκφραση στον κόσμο, ή όπως το έθεσε ο Jung
«Όλα στο ασυνείδητο αναζητούν εξωτερική εκδήλωση».
- Carl Jung
Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι ενώ είναι αυθόρμητο και φυσικό, οι περισσότεροι άνθρωποι κολλάμε σε διάφορα στάδια της διαδικασίας εξατομίκευσης καθώς δεν μπορούμε να ενσωματώσουμε σωστά στη συνείδηση ορισμένα στοιχεία του ασυνείδητου.
Το πως μπορούμε να βοηθήσουμε αυτή την ολοκλήρωση, όταν δεν συμβαίνει αυθόρμητα για τον οποιοδήποτε λόγο, ήταν κάτι που αποσχολούσε βαθειά τον Jung. Το πως δηλαδη μπορούμε να βοηθήσουμε το ασυνείδητό μας να εκφραστεί και στο συνειδητό και να μη μένει καταπιεσμένο μέσα μας.
Μέσω της ανάλυσης των ασθενών του, της έρευνας του και της προσωπικής του εμπειρίας, κατέληξε στην ιδέα ότι αυτό που μας δίνει τη μεγαλύτερη ευκαιρία πρόσβασης στο ασυνείδητο είναι τα όνειρα.
Όνειρα και Ψυχανάλυση
Το έθεσε κάπως έτσι:
“Τα όνειρα είναι αμερόληπτα, αυθόρμητα προϊόντα της ασυνείδητης ψυχής, εκτός του ελέγχου της θέλησης. Είναι καθαρή φύση. Μας δείχνουν την αχαλίνωτη, φυσική αλήθεια και, ως εκ τούτου, είναι κατάλληλα, για να μας δώσουν μια οπτική που ταιριάζει με την ουσία της ανθρώπινης φύσης μας όταν η συνείδησή μας έχει απομακρυνθεί πολύ από τα θεμέλιά της και έχει φτάσει σε αδιέξοδο”
- The Collected Works of C.G. Jung: Volume 10, Carl Jung
Ο Jung έδωσε μεγάλη έμφαση στα θεραπευτικά αποτελέσματα της ανάλυσης των ονείρων. Καταγράφοντας και αναλύοντας τα όνειρα κάποιου, προσδιορίζοντας το νόημα και τη συνάφεια τους, ο Jung πίστευε ότι μπορούσε να ενσωματώσει το ασυνείδητο περιεχόμενο των ονείρων, στη συνείδηση κάποιου.
Και πριν σκεφτείς να ψάξεις τον ονειροκρίτη, πρείπει να πούμε, ότι η ανάλυση των ονείρων δεν είναι απλή υπόθεση. Η μπερδεμένη φύση των ονείρων και το γεγονός ότι αρκετά συχνά τα όνειρα εκφράζουν υλικό που είναι δύσκολο να ενσωματωθεί στη συνείδηση, για να ερμηνεύσει κάποιος όνειρα πρέπει να έχει εμπειρία αλλά και βαθειά γνώση των αρχετύπων που θα αναλύσουμε στο υπόλοιπο βίντεο. Άσε λοιπόν τον ονειροκρίτη κατα μέρος κι ασ δούμε πως προσέγγιζε ο Γιούνγκ τα αρχέτυπα που βρίσκονται στα όνειρά μας.
Πριν αναλύσουμε μερικά από τα αρχέτυπα που πάσχουν από υπανάπτυξη και επομένως μπορεί να εκδηλωθούν στα όνειρα, είναι σημαντικό να μιλήσουμε πρώτα για την περιοχή της ψυχής που ο Γιούνγκ ονόμασε περσόνα.
Τι Είναι η Περσόνα της Ψυχής;
Η λέξη persona είναι ρωμαϊκή και έτσι ονομάζαν τη μάσκα που φορούσαν οι ηθοποιοί. Στην ψυχολογία του Jung λοιπόν, η περσόνα αντιπροσωπεύει την κοινωνική μάσκα που ο καθένας μας «φοράει» στην αλληλεπίδρασή μας με άλλους. Ή, για να το θέσω διαφορετικά, η περσόνα αντιπροσωπεύει την προσωπικότητα που προσπαθούμε να υποδυθούμε μπροστά σε άλλους.
Ενώ η περσόνα παίζει σημαντικό ρόλο στην προώθηση της κοινωνικής μας ζωής, τα προβλήματα προκύπτουν όταν οι άνθρωποι ταυτίζονται υπερβολικά με την περσόνα τους.
Όπως γράφει ο Jung:
“Βασικά η περσόνα δεν είναι τίποτα πραγματικό: είναι ένας συμβιβασμός μεταξύ του ατόμου και της κοινωνίας ως προς το πώς πρέπει να φαίνεται ένας άνθρωπος. Παίρνει ένα όνομα, κερδίζει έναν τίτλο, εκπροσωπεί μια εταιρία κ.ο.κ. Από μια ορισμένη έννοια, όλα αυτά είναι αληθινά, αλλά σε σχέση με την ουσιαστική ατομικότητα του ατόμου, είναι μόνο μια δευτερεύουσα πραγματικότητα, ένα προϊόν συμβιβασμού, στο οποίο οι άλλοι έχουν συχνά μεγαλύτερο μερίδιο από αυτόν. Η περσόνα είναι απλά μια όψη, μια δισδιάστατη πραγματικότητα."
- Carl Jung
Οι περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν από το φούσκωμα της περσόνα, που σημαίνει ότι υπερ-ταυτίζονται με την «κοινωνική μάσκα» τους εις βάρος άλλων σημαντικών μερών της ψυχής τους. Δηλαδή όταν η περσόνα έχει μεγάλη έκφραση στο συνειδητό εις βάρος άλλων μερών της ψυχής, δημιουργούνται θέματα στην ψυχολογία του ατόμου.
Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας εξατομίκευσης πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η περσόνα δεν είναι το σύνολο της ύπαρξής μας. Είναι μόνο ένα μικρό συστατικό μιας πολύ μεγαλύτερης προσωπικότητας. Το να το συνειδητοποιήσουμε αυτό, σημαίνει οτι πρέπει να βουτήξουμε στο ασυνείδητο και να εξερευνήσουμε το περιεχόμενο που βρίσκουμε εκεί και που εκδηλώνεται μέσα από τα αρχέτυπα.
Τι Είναι η Σκιά Της Ψυχής;
Το πρώτο στάδιο της εξερεύνησης του ασυνείδητου, σύμφωνα με τον Jung, είναι μια συνάντηση με το αρχέτυπο της Σκιάς. Κατά τη διάρκεια της ζωής μας, ορισμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας προκαλούν αρνητικά σχόλια και ακόμη και την τιμωρία από άλλους. Αυτά τα αρνητικά σχόλια και οι γνώμες των άλλων για πράγματα που κάνουμε καθώς μεγαλώνουμε, μας δημιουργούν άγχος με αποτέλεσμα να θέλουμε να απαλλαγούμε απο αυτά τα χαρακτηριστικά. Αυτό που κάνουμε για να το πετύχουμε αυτό, είναι να τα κρύβουμε στο ασυνείδητο. Όπου εκεί, όλα αυτά που κρύβουμε σχηματίζουν τη Σκιά - τη «σκοτεινή» πλευρά της προσωπικότητας μας.
Το να συνειδητοποίησουμε τι αποτελεί τη Σκιά μας, το να τη βγάλουμε απο το ασυνείδητο και να την ενσωμάτωσουμε στο συνείδηση είναι μια δύσκολη και πολύ ηρωική προσπάθεια. Και η αποτυχία του να το κάνουμε αυτό, μπορεί να δημιουργήσει χάος στη ζωή μας. Στο σκοτάδι του ασυνείδητου η Σκιά είναι πανίσχυρη. Επηρεάζει τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις συμπεριφορές μας, με τρόπο που είναι πέρα από τον συνειδητό έλεγχο. Συχνά η Σκιά βρίσκει έκφραση μέσω προβολών, όπου αντί να βλέπουμε τα αρνητικά χαρακτηριστικά της Σκιάς μας και να αναγνωρίζουμε οτι βρίσκονται μέσα μας, προτιμούμε να προβάλλουμε αυτά τα χαρακτηριστικά σε άλλους.
Για παράδειγμα, μερικοί άνθρωποι ενώ έχουν θυμό μέσα τους, τον έχουν κρυμένο βαθειά στο ασυνείδητό τους. Προβάλλουν λοιπόν τον θυμό τους σε άλλους και αρχίζουν να πιστεύουν ότι είναι οι "άλλοι" που είναι θυμωμένοι. Η στρατηγική της προβολής έχει ως πρωταρχικό στόχο τη μείωση του άγχους. Το κάνει αυτό με το να επιτρέπει την έκφραση του συναισθήματος, αλλά με τρόπο που το Εγώ δεν μπορεί να την αναγνωρίσει ως δικιά του. Επομένως, το άγχος μειώνεται προσωρινά. Εάν λοιπόν θέλεις να διορθώσεις κάποιες από τις ανεπιθύμητες πτυχές του εαυτού σου, το να καταφέρεις να φέρεις τα χαρακτηριστικά της Σκιάς στη συνείδησή σου, είναι ζωτικής σημασιας.
Όπως εξηγεί ο Jung:
“Δυστυχώς, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο άνθρωπος είναι σε γενικές γραμμές λιγότερο καλός από ό, τι φαντάζεται τον εαυτό του να είναι. Ο καθένας έχει μια Σκιά, και όσο δεν ενσωματώνεται στη συνειδητή ζωή του ατόμου, τόσο πιο μαύρη είναι. Εάν έχουμε συνείδηση μιας κατωτερότητας μας, τότε έχουμε πάντα την ευκαιρία να τη διορθώσουμε. Αν όμως καταπιεσθεί και απομονωθεί από τη συνείδηση, δεν διορθώνεται ποτέ."
- The Essential Jung, Carl Jung & Anthony Storr
Η Σκιά, σύμφωνα με τον Jung, δεν αποτελείται μόνο από αρνητικά χαρακτηριστικά. Αντίθετα, με την υπερβολική ταύτηση με την Περσόνα συχνά απορρίπτουμε τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας μας όχι επειδή είναι αρνητικά, αλλά επειδή δεν ταιριάζουν με τις κυρίαρχες κοινωνικές τάσεις της εποχής. Επομένως, όταν ενσωματώνουμε τη Σκιά στη συνείδηση, δίνουμε την ευκαιρία στον εαυτό μας να εκτεθεί και σε θετικά χαρακτηριστικά που μπορούν να φέρουν μια ανανεωμένη αίσθηση ζωντάνιας στη ζωή μας.
“Η Σκιά, όταν πραγματωθεί, είναι η πηγή της ανανέωσης. Ο νέος και παραγωγικός αυθορμητισμός δεν μπορεί να προέλθει από καθιερωμένες αξίες του Εγώ. Όταν υπάρχει αδιέξοδο και άγονος χρόνος στη ζωή μας, πρέπει να κοιτάξουμε τη σκοτεινή, μη αποδεκτή πλευρά μας, που πάντα βρίσκεται, εαν το θελήσουμε, στη διάθεση της συνείδησης μας."
- Συνάντηση με τη σκιά: Η κρυφή δύναμη της σκοτεινής πλευράς της ανθρώπινης φύσης. Carl Jung
Τι Είναι Το Άνιμα της Ψυχής;
Εκτός από τη σκιά, ένα άλλο αρχέτυπο που συνήθως υποφέρει από υπανάπτυξη είναι ένα αρχέτυπο που ονομάζεται Αnima για τους άντρες και Αnimus για τις γυναίκες. Ενώ η Περσόνα είναι προσανατολισμένη προς τα έξω, ενεργεί δηλαδή ως φράγμα που προστατεύει το Εγώ από τον εξωτερικό κόσμο, με ανάλογο τρόπο το anima ή animus είναι προσανατολισμένο προς τα μέσα, προστατεύοντας το Εγώ από τις απειλές και τα σκοτεινά χαρακτηριστικά που βρίσκονται στα βάθη το ασυνείδητού μας:
“Η φυσική λειτουργία του Αnimus (και του Αnima) είναι να παραμείνει στη θέση του μεταξύ της ατομικής συνείδησης και του συλλογικού ασυνείδητου. Ακριβώς όπως η Περσόνα είναι ένα είδος στρώματος μεταξύ της συνείδητότητας του Εγώ και των αντικειμένων του εξωτερικού κόσμου. Το animus και το anima είναι μια γέφυρα που οδηγεί στις εικόνες του συλλογικού ασυνείδητου, καθώς η Περσόνα να είναι μια γέφυρα προς τον εξωτερικό κοινωνικό κόσμο.”
- Carl Jung
Η συνάντηση λοιπόν με το Αnima εκδηλώνεται στη συνείδηση κάποιου μέσα απο όνειρα ή οράματα, με ένα μέλος του αντίθετου φύλου. Μια τέτοια μορφή εμφανίζεται συχνά σε περιόδους σοβαρού ψυχικού αποπροσανατολισμού, προσφέροντας καθοδήγηση για το πώς να αφαιρέσεις ψυχολογικά εμπόδια που εμποδίζουν τη φυσική εξέλιξη της διαδικασίας Εξατομίκευσης. Η αντιμετώπιση ενός τέτοιου αρχέτυπου μπορεί επομένως να σηματοδοτήσει την αρχή μιας περιόδου μεγάλης σημασίας στη ζωή κάποιου, που ορίζεται από σημαντικές ψυχολογικές μεταμορφώσεις:
”Η συνάντηση με το Αnima / us αντιπροσωπεύει μια σύνδεση με το ασυνείδητο ακόμη πιο βαθιά από αυτή της Σκιάς. Στην περίπτωση της Σκιάς, είναι μια συνάντηση με τα περιφρονημένα και απορριφθέντα κομμάτια της ψυχής μας, τις κατώτερες και ανεπιθύμητες ιδιότητες της. Η συνάντηση με το Αnima / us, είναι μια επαφή με τα επίπεδα της ψυχής που έχουν τη δυνατότητα να οδηγήσουν στα βαθύτερα και υψηλότερα επιτεύγματα που μπορεί να επιτύχει το Εγώ."-Ο χάρτης της ψυχής του Jung, Murray Stein
Αφού κάποιος συναντήσει και ενσωματώσει το αρχέτυπο Αnima / Αnimus στο Εγώ του, αποκτά πρόσβαση στο βαθύτερο στρώμα της ψυχής, το αρχέτυπο της ολότητας - το οποίο ο Jung ονόμασε τον Εαυτό και θεωρούσε ως το πιο σημαντικό από όλα τα αρχέτυπα. Η σωστή έκφραση του Εαυτού είναι ο στόχος της διαδικασίας εξατομίκευσης.
Τι Είναι ο Εαυτός κ η Ολότητα της Ψυχής;
Όπως το έθεσε ο Jung:
«. . . ο Εαυτός είναι ο στόχος της ζωής μας, γιατί είναι η πληρέστερη έκφραση αυτού του προφητικού συνδυασμού που ονομάζουμε ατομικότητα."
- Carl Jung
Έτσι όπως ο ήλιος καταλαμβάνει το κέντρο του ηλιακού συστήματος, με ανάλογο τρόπο ο Εαυτός είναι το κεντρικό αρχέτυπο ολόκληρης της ψυχής. Το αρχέτυπο του Εαυτού λειτουργεί ως οργανωτής της ψυχής και προσπαθεί να ενώσει τις συνειδητές και ασυνείδητες περιοχές της ψυχής. Στο πρώτο μας βίντεο για τον Jung είπαμε ότι το κέντρο του πεδίου της συνείδησης είναι το Εγώ,
Ο Jung έλεγε ότι:
«Όσο πιο πολλές και πιο αξιόλογες είναι οι ασυνείδητες περιοχές που ενσωματώνονται με το Εγώ, τόσο περισσότερο το Εγώ προσεγγίζει τον Εαυτό, παρόλο που αυτή η προσέγγιση πρέπει να είναι μια διαδικασία δίχως τέλος.» (Carl Jung).
Έχουμε πει πολλά μέχρι τώρα. Αλλά για να το κάνουμε πιο απλό σκέψου το ως εξής. Ο Εαυτός είναι οτιδήποτε ήσουν, οτισήποτε είσαι, κι όλα τα πιθανά σενάρια αυτού που εν δυνάμει μπορείς να γίνεις. Το Εγώ, απο την άλλη πλευρά, είναι αυτό που νομίζεις οτι είσαι.
Καθώς θα ταυτίζεσαι όλο και περισσότερο με τον πραγματικό σου Εαυτό του, θα παρατηρήσεις μια μεγαλύτερη αίσθηση αρμονίας τόσο μέσα σου όσο και με τον κόσμο συνολικά. Στην πραγματικότητα, ο Γιουνγκ είδε τη σύνδεση με τον Εαυτό τόσο σημαντική που σε διάφορες στιγμές το περιέγραψε ως «θησαυρό που θα έκανε ένα άτομο ανεξάρτητο» και «θα το συνέδεε με το άπειρο».
Τι Είναι η Τεταρτοταξία και τα Μάνταλα;
Ο Γιουνγκ αντιλήφθηκε την ύπαρξη του Εαυτού εξερευνώντας την καθολικότητα αρχέτυπων συμβόλων όπως η τεταρτοταξία και η μάνταλα. Σύμφωνα με τον Γιούνγκ,
“…αυτά τα σύμβολα δεν έρχονται μόνο στα όνειρα των σύγχρονων ανθρώπων που δεν τα έχουν ακούσει ποτέ, αλλά τα έχουμε δει ιστορικά να διαδίδονται ευρέως αναμεταξύ λαών και ανεξαρτήτως περιόδων”.
Όχι μόνο τα μάνταλα έχουν μια πολύ μακρά ιστορία και εμφανίζονται επανειλημμένα στις εικόνες πολλών θρησκειών όπως ο Ινδουισμός, ο Βουδισμός και ο Χριστιανισμός, αλλά ο Γιουνγκ παρατήρησε ότι με μερικούς από τους ασθενείς του τα μάνταλα εμφανίστηκαν αυθόρμητα «σε περιόδους ψυχικού αποπροσανατολισμού ή επαναπροσανατολισμού». Τα Μανταλά, και άλλα «σύμβολα τάξης», ο Γιουνγκ πίστευε ότι ήταν σύμβολα που καθρεπτίζουν την ολότητα και που εκδηλώνονται από τον Εαυτό σε περιόδους κρίσης. Δηλαδή είναι σαν ο Ανώτερός σου Εαυτός, να ξέρει οτι εκείνη τη στιγμή χρειάζεσαι να δεις κάτι για να προσανατολιστείς, και να στο στέλνει για να σε βοηθήσει.
Η διαδικασία εξατομίκευσης που καταλήγει σε ταύτιση του Εγώ με τον Εαυτό είναι, σύμφωνα με τον Jung, ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη μιας υγιούς προσωπικότητας, καθώς και για την έκφραση των μοναδικών δυνατοτήτων που έχει ο καθένας μας. Αλλά μαζί με αυτά τα προσωπικά οφέλη, ο Jung πίστευε ότι η διαδικασία εξατομίκευσης ήταν απαραίτητη για την ευημερία ολόκληρης της κοινωνίας.
Κομμουνισμός, Εθνικισμός κ Ψυχανάλυση. Κοινωνία και Αυτοπραγμάτωση
Ο Γιουνγκ έζησε απο το 1875 μέχρι το 1961. Είδε λοιπόν όλο το χάος του 20ου αιώνα και πίστευε ότι οι Κομμουνιστικές και Εθνικιστικές κοινωνίες, αποτελούμενες κυρίως από ανθρώπους που ταυτίζονται υπερβολικά με την Περσόνα τους, δηλαδή το προσωπείο που δείχνουν στην κοινωνία, είναι εύκολο θήραμα για την άνοδο καταπιεστικών κυβερνήσεων. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο για κάθε θετική κοινωνική αλλαγή, ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι, με τη βοήθεια της διαδικασίας εξατομίκευσης, να συνειδητοποιούν ότι υπάρχουν περισσότερα πράγματα στη ζωή από τον Α ή Β κοινωνικό ρόλο που υπαγορεύεται από την Περσόνα. Μια κοινωνία που απαρτίζεται όλο και περισσότερο από εξατομικευμένα άτομα, σύμφωνα με τον Jung, δε θα υποκύψει τόσο εύκολα στην άνοδο καταπιεστικών κυβερνήσεων:
«... εάν η κοινωνία αποτελείται από μη-εξατομικευμένα άτομα, είναι εντελώς στο έλεος των αδίστακτων ατομικιστών. Σε όσες ομάδες και οργανισμούς να ενωθεί - είναι ακριβώς αυτή η εξαφάνιση της ατομικής προσωπικότητας που κάνει την κοινωνία να υποκύψει τόσο εύκολα σε έναν δικτάτορα. Δυστυχώς, ακόμα κι ένα εκατομμύριο μηδενικά να ενωθούν μαζί, δεν μας δίνουν το αποτέλεσμα Ένα. "
- Ο Άνθρωπος και τα Σύμβολά του, Carl Jung
Αποφάσισα να συμπεριλάβω στο βίντεο αυτό το μήνυμα για έναν πολύ βασικό λόγο. Πολλοί μπερδεύουν την αυτοβελτίωση, την αυτοπραγμάτωση, το self-development, το self-awareness και όλα αυτά για τα οποία μιλάμε με το Εγώ και όλη την κουλτούρα του self με τις selfies, τα likes το self-promotion και όλα τα σχετικά. Αλλά το ένα δεν έχει καμία σχέση με το άλλο. Η διαδικασία της εξατομίκευσης για την οποία μιλήσαμε σε αυτά τα δυο βίντεο, έχει ώς κύριο στόχο τη βελτίωση ολόκληρης της κοινωνίας μέσα απο τη δουλεία που κάνουμε με τον Εαυτό μας. Δεν είναι οτι κάθομαι οκλαδών μεσα σε μια φούσκα Ζεν και παρακαλώ μη με ενοχλείται γιατί είμαι γκουρού!
Είναι οτι μέσα απο τη δουλειά που κάνω με τον εαυτό μου γίνομαι καλύτερος ώς άνθρωπος, ώστε να γίνω καλύτερος ώς σύζηγος, φίλος, πατέρας, γιός, συνεργάτης, πολίτης, το οτιδήποτε. Πρέπει λοιπόν να ξεφύγουμε απο το δίλλημα Εστιάζω στον εαυτό μου ή έστιάζω στο γενικότερο καλό. Το ένα δε μπορεί να υπάρχει χωρίς το άλλο, και το ταξίδι στη διαδικασία εξατομίκευσης του Γιούνγκ, μας δίνει να καταλάβουμε ακριβώς αυτό. Το πως όλες οι περιοχές της ψυχής μας είναι άρρικτα συνδεδεμενες με τον κόσμο γύρω μας, και το πως το Εγώ, η Σκιά, ο Εαυτός επηρεάζοναι απο τον κόσμο γύρω μας, αλλά και πως έχουν τη δύναμη να τον αλλάξουν.
Εσύ ως Θησέας και Μινώταυρος Μαζί
Στο προηγούμενο επεισόδιο, ξεκινήσαμε το ταξίδι μας απο την Κνωσσό, όπου ο Θησέας μπήκε μέσα στο λαβύρινθο για να αντιμετωπίσει το Μινώταυρο ώστε να σώσει την πόλη του απο το φόρο αίματος που οι Αθηναίοι έπρεπε να πληρώνουν στο βασιλιά Μίνωα. Κάθε χρόνο έπρεπε να του στέλνουν επτά νέες κι επτά νέους για να τους τρώει ο Μινώταυρος.
Και τώρα είμαι στο Σούνιο. Εδώ είναι που ο Θησέας επέστρεψε ωστέ να γίνει βασιλιάς της Αθήνας και να κυβερνήσει με σοφία και δικαιοσύνη αφού πρώτα νίκησε το Μινώταυρό. Αυτός ο μύθος έχει ένα υπέροχα αλληγορικό μήνυμα.
Όπως ο Θησέας κατέβηκε στην Κρήτη και μπήκε στο λαβύρινθο για να αντιμετωπίσει το τέρας, έτσι λοιπόν κι εσύ κατέβα στο λαβύρινθο της ψηχής σου με αυτόν εδώ το χάρτη που φτιάξαμε μαζί. Δες τις σκοτεινές πτυχές της ψυχής σου, κι αν κάτι ανακαλύψεις, μπορείς να το ψάξεις περισσότερο μόνος σου ή με τη βοήθεια κάποιου ειδικού. Στο τέλος, αυτά που θα βρείς εκεί μέσα, θα σε βοηθήσουν, εαν δουλέψεις πάνω σε αυτά, να γίνεις καλύτερη/ καλύτερος ώς άνθρωπος, ώστε να γίνεις καλύτερη/ος ώς σύζηγος, φίλη, φίλος, μητέρα, πατέρας, γιός,κόρη, συνεργάτης, πολίτης, το οτιδήποτε.
Το ξέρω οτι πολλές απο τις έννοιες που συζητήσαμε είναι δύσκολο να κατανοηθούν μέσα απο ένα βίντεο.
Κατέβασε τον Χάρτη Της Ψυχής
Εδώ μπορείς να κατεβάσεις αυτό το χάρτη που σχεδιάσαμε και να τον έχεις κι εσύ. Ελπίζω να σε βοηθήσει να κάτσεις και να σκεφτείς ποιά μέρη της ψυχής σου φωνάζουν κι έχουν ανάγκη να ενσωματοθούν στο συνειδητό σου.
Λοπόν, μιλήσαμε κι αναλύσαμε το πώς οι περιοχές της ψυχής παίζουν συγκεκριμένο ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας. Είπαμε επίσης οτι κάποιες απο αυτές τις περιοχές φωνάζουν περισσότερο κι άλλες μένουν χωρίς καθόλου φωνή, δηλαδή απλά την πνίγουν στο ασυνείδητο κι αυτό έχει ώς αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας ανισόρροπης προσωπικότητας που μας κάνει να μη μπορούμε να απολαύσουμε τη ζωή. Είπαμε πως κλειδί σε αυτό είναι η διαδικασία εξατομίκευσης που γίνεται μόνο όταν φέρνουμε μέρη της ψυχής μας που έχουμε καταπιέσει απο το ασυνείδητο, στο συνειδητό
Εάν σου άρεσε αυτό το βίντεο, χτύπα το like και κάνε εγγραφή στο κανάλι μου. Μην ξεχάσεις να ενεργοποιήσεις και τις ειδοποιήσεις. Με αυτή την απλή σου πράξη με βοηθάς αφάνταστα να συνεχίσω να φτιάνχω βίντεο σαν κι αυτό.
Καλό ταξίδι λοιπον, στη δική σου διαδικασία εξατομίκευσης